( آفات و بیماری های گلخانه ای – آفات گلخانه ای – بیماری های گلخانه ای )
آفات و بیماری های گلخانه ای
کشت در گلخانه نسبت به کشت در فضای باز دارای مزایا و معایبی می باشد.
مزایای کشت گلخانه ای کاهش مصرف آب، افزایش تولید و اشتغال زایی است و معایت این روش وجود آفات و بیماری های گلخانه ای است که گریبان گیاهان و محصولات را می گیرد.
در ادامه به چند نوع از آفات و بیماری های گلخانه ای که شیوع بیشتری دارد می پردازیم.
آفات گلخانه ای
آفات گلخانه ای انواع متفاوتی دارند که مهم ترین آن ها:
- مینوز
- تریپس
- شته
- مگس سفید
- زنجرک ها
- کنه تار عنکبوتی می باشد.
مینوز
این نوع آفت انواع متفاوتی دارد. نوعی از مینوز ها به گوجه فرنگی، خیار و کاهو آسیب می زنند و نوع دیگر آن به گیاهان زینتی و آپارتمانی صدمه می زند. این آفت مانع فتوسنتز گیاه و در نهایت باعث مرگ گیاه می شود. مینوز ها حشراتی به رنگ سیاه و یا زرد و لاروهای سفید رنگ هستند. این حشرات در داخل برگ ها تونل هایی ایجاد میکنند و باعث خرابی بافت برگ و متوقف شدن فتوسنتز می شود. برای مقابله با مینوز ها بهتر است از زنبور های پارازیت و حشره کش ها استفاده کرد. البته از بین بردن علف های هرز و شخم زدن عمیق بعد از برداشت محصول هم مؤثر است.
تریپس
این حشره و آفت علاوه بر اینکه مستقیم به گیاهان خسارت می زند، باعث انتقال ویروس های دیگر نیز می شود. ترپس ها حشراتی بلند، باریک و کوچک هستند که در فصل های گرم وارد گلخانه شده و با مکیدن شیره ی گیاهان و محتوای سلولشان، به گیاه صدمه وارد می کنند. این آفت با بد شکل شدن برگ ها و پیچیدگی آن ها به سمت پایین، خود را نشان می دهند. برای مقابله با تریپس می توانید از حشره کش استفاده کنید.
شته
بیشترین آفتی که در گلخانه ها دیده می شود، شته ها هستند. آن ها بدنی نرم و گلابی شکل به رنگ سبز، آبی، قهوه ای، زرد و یا سیاه دارد. شته ها معمولا بدون بال هستند و بیشتر به برگ های جوان آسیب می زنند. آن ها در زیر و یا روی سطح برگ های جدید و نورو مستقر می شوند و شیره ی سلولی گیاه را می خورند. برای جلوگیری از ورود شته ها به گلخانه بهتر است در ورودی از توری و کارت های زرد حشره گیر استفاده شود. از بین بردن مورچه ها و علف های گوشتی نیز بسیار مؤثر است. همچنین می توانید در جاهای مختلف گلخانه خرفه را کشت کنید و از آن به عنوان تله استفاده کنید.
مگس سفید
نام دیگر مگس سفید، سفید بالک است. سفید بالک ها حشرات کوچک سفید رنگی هستند که در سطح پایینی برگ گیاهان مستقر می شوند. این حشره در فصل های سرد و مناطق سردسیر بیشتر مشاهده می شود. مگس سفید از برگ های پایینی گیاه تغذیه می کند که باعث ضعیف شدن گیاه می شود. این آفت باعث زردی گیاه، پیچیدگی، کوتولگی و پژمردگی بوته ی گیاه می شود. بهترین راه مقابله با آن نصب توری در ورودی گلخانه و استفاده از سموم حشره کش می باشد.
زنجرک ها
این حشرات معمولا در اواخر سال دیده می شوند. زنجرک ها روی جوانه های گیاهان نشسته و با خرطوم خود از شیره ی سلولی گیاهان تغذیه می کنند. این آفات علاوه بر خساراتی که خودشان به گیاهان وارد می کنند، محیط را برای رشد قارچ ها مناسب میکنند.
کنه تار عنکبوتی
یکی از رایج ترین آفت گلخانه ای، کنه ی تار عنکبوتی است. خطر این آفت در فصل های گرم بیشتر است. کنه ها چهار پا هستند و بر خلاف انواع حشرات، شاخک، بال و سر جداگانه ندارند. به دلیل ریز بودنشان با چشم خیلی مشخص نیستند و دیدن آن ها مشکل است. کنه ها از شیره ی گیاهان تغذیه می کنند که باعث زرد شدن، ریزش برگ ها، کاهش رشد و در نهایت مرگ گیاه می شوند. کنه هایی که به گل ها حمله می کنند تارهایی بر روی برگ ها میتنند که با این کار گرد و غبار بر روی گیاه جمع می شود که تنها نشانه ی وجود این حشرات است. برای مقابله با کنه ها تهویه مناسب، ایجاد رطوبت، آبیاری مناسب و سموم کنه کش بهترین گزینه ها هستند.
شپشک ها: شپشک ها انواع گوناگونی دارند.
- شپشک های آردالود
- شپشک های سپر دار
- شپشک های نرم
- شپشک های ریشه
شپشک آردآلود
شپشک آرد الود یا شته ی پشمالو، بیشترین خسارت را به کاکتوس ها و ساکولنت ها می زنند. این آفت پوششی سفید پشمالو و ارد مانند دارند که به راحتی قابل مشاهده هستند. این حشرات به سرعت زیاد می شوند و می توانند حتی به ریشه برسند و در صورت مقابله نکردن با این شپشک ها، مرگ گیاه حتمی است. مورچه ها به نوعی پرورش دهنده ی این حشرات هستند. گیاه آلوده به این آفت، رشدش متوقف شده و حالت بیماری و چروکیده پیدا میکند. راه مقابله با شپشک های ارد الود، دود دادن و استفاده از سم مخصوص می باشد البته باید در چند نوبت تکرار شود تا به طور کامل از بین بروند.
شپشک سپر دار
این حشره بعد از پیدا کردن جای مناسب، پاها و شاخک خود را از دست می دهد و ثابت می شود. این حشره به دلیل داشتن سپر در مقابل سم ها مقاوم بوده در نتیجه برای مقابله با آن ها باید از سم های سیستماتیک استفاده کنید. این حشره به صورت دانه های قرمز رنگ در پشت برگ ها دیده می شوند و بر روی گیاه لک هایی سفید و یا قهوه ای ایجاد میکند.
شپشک نرم تن قهوه ای
حشراتی ریز به رنگ قهوه ای و قهوه ای مایل به زرد و بدنی بیضی هستند که بدون جفت گیری تولید مثل می کنند. شپشک نرم از شیره ی گیاه تغذیه می کند و ماده ی شفاف چسبناکی به نام عسلک ایجاد میکند که پس از مدتی با قارچ سیاه رنگ پوشیده می شود. این حشره منجر به کم شدن رشد و عدم میوه دهی محصول می شود.
شپشک ریشه
از خانواده شپشک های خاک زی هستند. از شیره ی ریشه تغذیه می کنند و باعث می شود گیاه رشد علفی پیدا کند و کوتاه و زرد شوند و به مرحله ی باردهی نرسند. با از بین بردن علف های هرز و شخم عمیق می توانید این آفت را از گلخانه های خود دور کنید.
به طور کل بیشتر آفات گلخانه ای مکنده هستند و با خوردن شیره ی سلولی گیاه تغذیه می کنند و باعث زردی و ضعیف شدن گیاه می شوند. بهترین زمان برای سم پاشی جهت مبارزه با آفات زمانی است که گیاهان به آسیب پذیر ترین حالت خود رسیده باشند زیرا سم پاشی بی موقع باعث از بین رفتن دشمنان طبیعی آفات نیز می شود.
بیماری های گلخانه ای
مهمترین عواملی که سبب بیماری گیاهان می شود، محیط مناسب، گیاه حساس و ضعیف و وجود عوامل بیماری زا است.
بیماری ها معمولا توسط قارچ ها، ویروس ها و نماتد ها ایجاد می شوند. بیماری های گلخانه ای به ۲ نوع:
- انگلی و واگیر دار
- غیر انگلی
تقسیم می شوند. بیماری های انگلی توسط موجودات زنده ایجاد شده و قابل انتقال از گیاه بیمار به گیاه سالم است. بیماری غیر انگلی توسط عواملی از جمله کمبود عناصر غذایی، شرایط نا مساعد خاک و محیط به وجود می آیند و واگیر دار نیستند.
رایج ترین بیماری های گلخانه ای شامل:
- سفیدک حقیقی، پودری و یا سطحی
- سفیدک دروغین یا داخلی
- ویروس موزائیک خیار
- ورتیسیلیوم
- فوزاریوم
- مرگ گیاهچه
- گال می باشد.
سفیدک حقیقی
سفیدک پودری و یا سطحی با لکه های سفید بر روی برگ ها قابل شناسایی هستند.
در صورتی که شدت بیماری زیاد شود، سطح زیرین برگ ها به سمت بالا لوله می شود و برگ های جوان دچار چین خوردگی می شوند و رشدشان متوقف می شود. برگ های آلوده به بیماری سفیدک حقیقی در تابستان قهوه ای شده و میریزد. این بیماری توسط قارچ ها ایجاد می شود و به راحتی قابل تشخیص است. بهترین راه مقابله با سفیدک حقیقی استفاده از قارچ کش ها، آبیاری مناسب و تهویه ی مناسب است.
سفیدک دروغین
عامل سفیدک دروغی یا سفیدک داخلی، نوعی قارچ است.
این بیماری باعث می شود رشد گیاهان و بوته ها کاملا متوقف شود که در نتیجه خسارت اقتصادی زیادی به کشاورزان وارد می کند. سفیدک دروغی عموما در تابستان یعنی وقتی دما و رطوبت بالاست شیوع بیشتری دارد و با ظاهر شدن لک های چند ضلعی و به رنگ سبز کمرنگ بر روی برگ ها قابل شناسایی هستند. برگ های آلوده به مرور زمان سرخ می شود به همین دلیل این بیماری را با نام سرخی نیز می شناسند. راه مقابله با سفیک داخلی، هرس برگ های آلوده، استفاده از سم، تهویه ی مناسب و تقویت بوته ها می باشد.
ویروس موزائیک خیار
این بیماری خود را به صورت ضخم موضعی، کوتولگی، چین خوردگی برگ و تغییر رنگ برگ ها نشان می دهد.
ویروس موزاییک خیار به مرور باعث کوتاه شدن فاصله ی بین گره ها و ساقه، انحنای برگ ها به سمت بالا و کوچک شدن برگ ها ( اندازه برگ ها به نصف می رسد. ) می شود. بوته ی بیمار دارای ظاهری پر پشت است ولی گل و میوه ی کمتری تولید می کند و میوه ها تلخ و بد قواره هستند. مبارزه با بیماری ویروس موزائیک خیار مشکل است و بهترین راه استفاده از بذر های مقاوم و پیشگیری است.
گال
رشد غیر طبیعی بافت گیاهان را گال گویند. گال توسط قارچ ها ایجاد می شود و به صورت توده هایی بر روی شاخه ها، تنه و برگ ها قابل شناسایی است. این بیماری باعث تضعیف عمومی گیاه می شود. با هرس و سوزاندن شاخه های آلوده شده می توان آن را از بین برد. اما احتیاط در عدم زخمی شدن گیاه و کشت ارقام مقاوم بهترین روش پیشگیری می باشد.
فوزاریوم
فوزاریوم بیماری قارچی است که موجب پژمردگی، قهوه ای شدن برگ ها، مرگ برگ ها و در نهایت مرگ کل بوته می شود. این بیماری به سرعت قابل انتشار است. اگر از بذر آلوده به فوزاریوم استفاده کنید و یا در خاک آلوده کشت کنید حتما بوته های شما به این بیماری دچار می شوند. بهترین راه مقابله، پیشگیری است و با تقویت گیاهان و استفاده از ارقام متحمل به فوزاریوم می توانید گیاهان خود را از این بیماری حفظ کنید.
ورتیسیلیوم
این بیماری به صورت لکه یا خطوط قهوه ای بر روی مناطق بالایی و یا انتهایی گیاه ظاهر شده و به مرور زمان خاکستری می شود. ساقه ای که آلوده شده باشد به صورت عمودی شکاف می خورد. ورتیسیلیوم به سرعت تولید مثل می کند و انتشار میابد و همچنین از طریق لباس، دست و دیگر ابزار های آلوده، به گیاهان سالم منتقل می شود بنابر این تجهیزات باید کاملا پاک و عاری از آلودگی باشند. بهترین راه برای جلوگیری از آلوده شدن محصولات، ضد عفونی کردن خاک قبل از کشت و استفاده از سم های سیستماتیک می باشد.
مرگ گیاهچه
این بیماری نوعی قارچ خاک زی است که گرما و رطوبت خاک شرایط را برای رشد آن ها محیا می کند. مرگ گیاهچه باعث پوسیدگی ساقه و ریشه و در نهایت مرگ بوته و یا گیاه می شود. این بیماری با پوسیدگی بذر در خاک قابل شناسایی است به این صورت که بذر جوانه می زند و ۲ الی ۳ برگ رشد می کنند اما ناگهان بدون زرد شدن خم می شود و همچنین زخم هایی قهوه ای مایل به قرمز بر روی ریشه و ساقه ظاهر می شود و ریشه های بوته ی بیمار به سرعت کاهش می یابد. به طور کلی تشخیص این بیماری کمی دشوار است پس بهتر است قبل از کشت خاک، ضد عفونی و سم پاشی شود.
( آفات و بیماری های گلخانه ای – آفات گلخانه ای – بیماری های گلخانه ای )
(فروشگاه آنلاین بهرویش همیار کشاورزان)
