(تولید محصولات کشاورزی – مصرف کود – محصولات کشاورزی سالم – مصرف بهینه کود – سلامت خاک)
تولید محصولات کشاورزی
یکی از فاکتور های مهم در تولید محصولات کشاورزی و افزایش حاصلخیزی خاک استفاده از کودها می باشد. امروزه استفاده از کود ها برای رسیدن به حداکثر تولید محصولات کشاورزی در واحد سطح بسیار پر اهمیت می باشد.
براساس گزارش سازمان کشاورزی و خواربار جهانی (فائو) طی چهاردهه اخیر حداقل ۳۳ درصد افزایش محصولات کشاورزی در جهان به دلیل مصرف کودهای شیمیایی بوده است. از طرف دیگر یکی از اصول اولیه کشاورزی پایدار، بالا بردن کیفیت خاک از جهت حاصلخیزی و باز گرداندن عناصر غذایی جذب شده توسط گیاه به خاک می باشد.
متاسفانه امروزه بیش از ۹۰ درصد کودهای مصرفی به کودهای نیتروژنه و فسفاته اختصاص یافته است. مصرف این کودها سبب تهدید جدی برای امنیت غذایی کشور و تولید محصولات کشاورزی سالم شده است.
مصرف بهینه کود
مصرف بی رویه کودهای اوره و سوپر فسفات تریپل باعث تجمع نیترات و کادمیوم در محصولات کشاورزی شده است. بنابراین مصرف بهینه ی کود بهترین راه تحقق افزایش عملکرد و غنی سازی محصولات کشاورزی از نظرعناصر غذایی می باشد.
محصولات کشاورزی سالم
بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی رتبه ی بهداشت سلامت ایران در سال ۲۰۰۷ در بین کشورهای جهان رتبه ی ۱۲۳ بوده است. علت اصلی این رتبه ی بسیار پایین، سوء تغذیه و عدم داشتن عناصر غذایی ضروری در محصولات کشاورزی می باشد. تحقیقات ثابت کرده رابطه نزدیکی بین خاک سالمف گیاه سالم و انسان سالم وجود دارد. پایین بودن کیفیت خاک های زراعی و تغذیه نامتعادل گیاهی در اثر مصرف کودها منجر به سوء تغذیه در کشور شده است.
از علائم سوء تغذیه می توان به موارد زیر اشاره کرد:
• ناراحتی های گوارشی
• تغییرات رفتاری
• کاهش ایمنی بدن
• پوکی استخوان
• کم خونی
• خستگی مفرط
• کوتاهی قد
• ریزش مو
کارشناسان تغذیه بحران کمبود مواد غذایی و بیماری خاک ها را یک سونامی خاموش نام گذاری کرده اند. دلایل کمبود عناصر ریز مغذی در بسیاری از محصولات کشاورزی به صورت زیر می باشد:
• کمبود مواد آلی
• آهکی بودن خاک های زراعی کشور
• بی کربناته بودن منابع آب آبیاری
• استمرار در مصرف بیش از اندازه کودها
• عدم رواج مصرف کودهای ریز مغذی
سلامت خاک
یکی از عملیات اشتباهی که باعث کاهش کیفیت خاک های ایران شده است، سوزاندن بقایای گیاهی پس از برداشت می باشد. این عمل علاوه بر آسیب بر سلامت خاک سبب کاهش مواد آلی و جمعیت موجودات زده خاک می گردد. علاوه بر این مسئله، این عمل سبب کاهش نفوذپذیری آب در خاک، افزایش فرسایش خاک، هدرروی کربن آلی به صورت دی اکسید کربن و کاهش تخلخل خاک می گردد.
مهمترین اقدامات لازم برای حفظ کیفیت و سلامت خاک به صورت زیر می باشد:
• افزایش مواد آلی خاک از طریق حفظ و برگرداندن بقایای گیاهی به خاک
• جلوگیری از اضافه شدن عناصر سنگین به خاک
• کنترل فرسایش خاک
• تامین محیط مناسب برای زندگی مطلوب موجودات زنده خاک
مصرف کود
مصرف کود باید در محصولات کشاورزی بر اساس فاکتور های زیر صورت گیرد:
• افزایش عملکرد در واحد سطح
• آلوده نکردن محیط زیست
• کاهش تجمع مواد مضر در محصولات کشاورزی
موثرترین راه برای تعیین میزان مصرف کود در محصولات کشاورزی بررسی نتایج تجزیه ی خاک و تعیین عناصر موجود در گیاه می باشد. بر این اساس قبل از کشت می توان عمق مشخصی از خاک را نمونه برداری نمود. سپس نمونه خاک به آزمایشگاه های مرجع ارسال شده و براساس توصیه های آزمایشگاه مقدار مصرف کودها تعیین می گردد. از طرفی با انجام نمونه برداری از اندام هوایی گیاه و ارسال آن به آزمایشگاه می توان به کمبود عناصر مورد نیاز گیاه پی برد.
بر اساس تحقیقات اخیر مصرف کودهای شیمیایی همراه با کودهای دامی را بهترین ترکیب کودی در کشاورزی پایدار می باشد. بر این اساس کودها باید با نسبت یک به سه کودهای دامی بر کودهای شیمیایی مورد مصرف قرار گیرند.
رابطه مصرف بهینه کود با افزایش مقاومت گیاهان به تنش ها
مصرف نامتعادل کودها موجب کاهش جوانه زنی بذور، ضعیف شدن وافزایش ابتلا آن به بیماری ها و آفات می گردد. به طور مثال مصرف بیش از اندازه نیتروژن سبب رشد رویشی زیاد و ضعیف شدن دیواره سلولی گیاه می شود. این مسئله سبب ضعف عمومی گیاه و آسیب پذیری گیاه در برابر حمله آفات و بیماری ها می گردد. از طرفی عدم مصرف کودهای پتاسیمی و ریزمغذی ها در برنامه غذایی در این مسئله بسیار تاثیر گذار می باشد.
تغذیه بهینه در مزارع و باغات سبب افزایش مقاومت گیاهان در برابر انواع بیماری ها و آفات می گردد.
(تولید محصولات کشاورزی – مصرف کود – محصولات کشاورزی سالم – مصرف بهینه کود – سلامت خاک)
(فروشگاه آنلاین بهرویش همیار کشاورزان)
