کلمات کلیدی: (چرخه آب – تبخیر – تعریق – بارندگی – رواناب)
چرخه آب
چرخه آب یا هیدرولوژی به گردش آب در طبیعت می گویند.
عوامل تاثیر گذار در چرخه آب:
- نیروی جاذبه
- نیروی ثقل
- تغییرات فشار
- انرژی خورشیدی
چرخه آب در واقع نه پایانی دارد نه آغازی و همواره در حال انجام شدن است.
چرخه اب در بخش های مختلف زمین انجام می شود :
- اتمسفر
- هیدروسفر
- لیتوسفر
چرخه هیدرولوژی یک جریان مستمر بین زمین، اقیانوس ها، آب های سطحی و زیر زمینی و اتمسفر می باشد. آب در کره زمین همواره در حال پویایی است. از مایع به بخار، یخ و دوباره به حالت مایع بر می گردد.
چرخه آب در طی مراحل زیر تشکیل می‌شود:
- تراکم بخار آب و تبدیل به حالت مایع
- بارش بصورت باران و برف و تگرگ
- نفوذ به داخل زمین
- روانآب،میزانی از باران که روی سطح زمین جاری می‌شود
- تبخیر و تعریق
چرخه آب برای ادامه حیات لازم است و میلیارد ها سال است که در طبیعت اتفاق می افتد. کره زمین بدون آب قابل سکونت نیست و زندگی تمامی ساکنین این کره خاکی به آب بستگی دارد.
تبخیر
تبخیر فرایندی است که در طی آن آب از حالت مایع به حالت بخار تبدیل می شود. تبخیر نخستین گام برای بازگشت آب مایع (بخار آب در اتمسفر) به چرخه هیدرولوژی است.
طبق تحقیقات تبخیر از سطح اقیانوس ها، دریا ها، دریاچه ها و رودخانه ها حدود ۹۰ درصد رطوبت اتمسفر کره زمین را تشکیل می دهند.
بر طبق مقیاس جهانی حجم آب تبخیر شده از کره زمین با حجم بارش باران بر روی زمین تقریبا برابر است.
مهم ترین عامل تاثیر گذار بر تبخیر انرژی خورشیدی است.
از عوامل موثر در تبخیر میتوان به موارد زیر اشاره کرد :
- دمای هوا
- سرعت وزش باد
- تابش خورشید
این عوامل با تبخیر رابطه ی مستقیم دارند،هر چه میزان و شدت آنها بیشتر باشد،سرعت این فرآیند نیز افزایش می یابد.
فرآیند تبخیر از سطوح مختلفی انجام می شود:
- از سطح خاک
- از سطح آبهای سطحی،مرداب ها،دریاچه ها،…
- از سطح اقیانوس ها
- از سطح شاخه و برگ گیاهان
تعریق
تعریق در واقع خروج آب یا مواد محلول از روزنه های آبی گیاه است. تعریق گیاهان ۱۰ درصد باقیمانده رطوبت کره زمین را تامین می کند.
تعریق وقتی اتفاق می اقتد که گیاهان آبی را که از طریق ریشه جذب کرده اند از طریق بخش های هوایی مثل برگ ها و ساقه ها به طبیعت بر می گردانند و چون طی این فرایند آلاینده ها از بین می روند آب تمیز می شود.
عوامل موثر در تبخیر میزان تعریق:
- درجه حرارت
- رطوبت نسبی
- باد و جابه جایی هوا
- نوع گیاهان
بارندگی
بارندگی حجم آبی است که از سطح زمین بخار شده و در اتمسفر موقتا به صورت بخار ذرات ذخیره می شود.
بخار آب موجود در جو در طی واکنس های فیزیکی متفاوت متراکم شده و ابر ها را به وجود می آورند.
بارندگی هنگامی که ابر ها پس از اشباع شدن از مقدارات آب با ذرات یخ تشکیل شده، به شکل برف، باران، تگرگ و… رخ می دهد و دوباره به زمین بر می گردد.
بیش ترین مقدار بارندگی در اقیانوس ها رخ می دهد. بخشی از باران ممکن است قبل از رسیدن به زمین توسط بخش های هوایی گیاهان گرفته شود.
عوامل موثر در بارندگی:
- رطوبت منطقه
- دمای لایه های بالایی جو
- دمای سطح زمین
حجم زیادی از بارش نیز روی زمین جاری می شود و در نهایت مقداری از آن نیز داخل آب نفوذ می کند و آب های زیر زمینی را تشکیل می دهد.
عوامل تاثیر گذار در میزان نفوذ آب زمین:
- شیب زمین
- نوع و میزان پوشش گیاهی
- نوع خاک و میزان اشباع شدگی آن
رواناب
رواناب حجم بارشی است که پس از رسیدن به سطح زمین داخل خاک نفوذ نمی کند و در سطح زمین جاری می شود.
رواناب در اثر ذوب شدن برف ها و یخ های سطح کره زمین هم ایجاد می شود.
بخشی از رواناب ها وارد رودخانه ها می شود و به اقیانوس ها می ریزد بخش دیگری نیز به صورت آب شیرین در رودخانه ها و دریاچه ها جمع می شود.
عواملی که بر میزان رواناب تاثیر گذارند:
- شدت،میزان،زمان و تدوام باران
- مساحت و شیب حوضه
- شیب و تراکم آبراهه
آبهای سطحی عمدتا به سمت پایین حرکت می کنند که عمدتا اقیانوس ها هستند. در طی این مسیر حرکت، بخشی از آب تبخیر، بخشی به داخل زمین نفوذ و بخشی نیز توسط انسان ها برای مصارف کشاورزی و صنعتی و… استفاده می شود.
آب نیاز مهم انسان برای زندگی است و بدون آن تنها سه روز می تواند زنده بماند. آبی که اکنون وجود دارد در زمان دایناسور ها نیز وجود داشت.
چرخه آب برای ادامه حیات لازم است و میلیارد ها سال است که در طبیعت وجود دارد بارها تمیز شده و منابع آبی همواره با این پدیده در حال تجدید پذیری هستند.
کلمات کلیدی: (چرخه آب – تبخیر – تعریق – بارندگی – رواناب)
(فروشگاه آنلاین بهرویش همیار کشاورزان)
