( آبیاری تحت فشار – آبیاری قطره ای – آبیاری بارانی – راندمان آبیاری)
آبیاری
از لحاظ علمی و به معنای واقعی پخش و نفوذ آب در خاک برای استفاده گیاه و در نهایت تولید محصول می باشد.هرچند تنها ۱۵ درصد از زمین های کشاورزی در دنیا تحت این اتفاق قرار دارند و ما بقی آنها به صورت دیم می باشند. با این حال نیمی از تولیدات کشاورزی و غذای مردم جهان از این زمین ها حاصل می شود و به طور کلی در شیوه های جدید به صورت تحت فشار انجام می شود.
تحت فشار
این روش شیوه ی جدیدی است که آب با فشار وارد لوله های اصلی و فرعی شده و در نهایت از سوراخ هایی با نام قطره چکان ، نازل و … خارج می شود .
این سبک به دو صورت قطره ای و بارانی انجام می شود.
- قطره ای
- بارانی
راندمان آبیاری
در این روش هدر رفت آب از ۵ تا ۲۰ درصد می باشد. این در حالی است که در شیوه سطحی راندمان آبیاری از ۵۰ درصد تجاوز نمی کند. البته در تحت فشار با توجه به راندمان آبیاری بالا با محدودیت هایی رو به روست که مانع از کاربرد وسیع آن می شود. یکپارچه سازی اراضی کشاورزی و سرمایه گذاری کلان از جمله محدودیت های این روش می باشد. گرفتگی و شوری آب نیز باعث شده این روش نتواند جایگزین روش های سطحی در مقیاس وسیع شود.
آبیاری قطره ای
محاسن آبیاری قطره ای:
- صرفه جویی در میزان آب مصرفی
- سهولت در عملیات زراعی
- امکان استفاده از آب شور
معایب آبیاری قطره ای:
- گرفتگی قطره چکان ها
- هزینه نسبتا بالا
- تجمع شوری
- پخش نامنظم رطوبت خاک
آبیاری قطره ای روشی است که سالیان طولانی در فرانسه و دیگر کشورها در گلخانه ها مورد استفاده بوده است. در ایران نیز این روش از دهه پنجاه ابداع شد.با مرور زمان و استفاده در سطوح مختلف مزایا و معایب این روش مشخص شد . هزینه های زیاد و تکنیک نسبتا پیشرفته از معایب این نوع از آبیاری تحت فشار بود. البته نمک ها و مواد جامد معلق در آب های ایران نیز باعث شد کشاورزان کمتر از این شیوه استفاده کنند.
در حال حاضر این روش برای محصولات گران قیمت اقتصادی است.هم چنین برای گیاهان گلخانه ای و کلیه گیاهانی که کشت آنها زیر پلاستیک صرفه اقتصادی داشته باشد.
این روش به دلیل تبخیر و تعرق کم و هدر نرفتن آب به صورت رواناب سطحی و نفوذ عمقی راندمان بسیار بالایی دارد .هم چنین به دلیل سطح کوچکی از خاک از رشد علف های هرز جلوگیری می کند و راندمان بالای ۹۰ درصد دارد.
آبیاری بارانی
محاسن آبیاری بارانی:
- امکان استفاده در زمین های پر شیب
- توزیع یکنواخت آب در تمام مزرعه
- کمک به رشد هر جه بهتر گیاهان با ایجاد رطوبت در اطراف
- سهولت در خودکار شدن آبیاری
- نیاز کمتر به نیروی انسانی
- امکان توزیع کود
- جلوگیری از سرما زدگی و گرما زدگی گیاه
- امکان آبیاری در اغلب خاک ها
معایب آبیاری بارانی:
- هزینه بالا برای راه اندازی سیستم
- هزینه های بالا جهت نگه داری و تعمیرات
- عدم یکنواختی توزیع در صورت وزش باد
- شستن سموم و آفت کش از روی برگ ها
آبیاری بارانی روشی است که آب در آن تحت فشار ایجاد شده توسط پمپ وارد لوله ها شده و توسط آب پاش ها به اطراف پخش می شود.
همان طور که از نامش پیداست هنگام خروج از آب پاش ها به صورت قطرات ریز و درشت در آمده و همانند باران در سطح زمین پخش می شود.
عاملی برای افزایش فعالیت گیاه است. زیرا پخش شدن آب با این روش باعث مرطوب شدن هوای اطراف گیاه و باز شدن منافذ برگ ها که نهایتا منجر به افزایش فعالیت گیاه خواهد شد.در این شیوه برگ ها به طور مداوم در حال شستشو هستند که این مورد علاوه بر آثار مثبتی که بر رشد گیاه دارد باعث کاهش خسارت حشراتی نظیر کنه ها و شته ها نیز می شود.تلفات آب در این شیوه کمتر از ۲۵ درصد می باشد.
البته در این روش اگر باد بوزد یکنواختی توزیع دچار اختلال خواهد شد در نتیجه در مناطقی که باد شدید است تلفات آب بالا خواهد بود.
همچنین در صورت استفاده از آفت کش ها و قارچ کش ها این شیوه آن ها را از روی برگ ها می شوید علاوه بر این ها هزینه سرمایه گذاری اولیه نسبتا بالایی دارد.
زمان و شیوه
به طور کلی بهترین راه قرار دادن سر خروجی آب(شلنگ) با فشار ملایم در کنار گیاه یا درخت در مدت زمان لازم می باشد. البته این مدت زمان در گیاهان مختلف بسته به نوع و نیاز آبی آن ها متفاوت است.
در صورتی که اگر آب را با فشار زیاد پای گیاه قرار دهیم هم آب مورد نیاز آن تامین نمی شود و هم ممکن است گیاه صدمه ببیند. و هم چنین آب با فشار زیاد خاک پای گیاه را کنار می زند و باعث می شود ریشه گیاه بدون هیچ محافظی در معرض مستقیم هوا و تابش آفتاب قرار بگیرد و آسیب ببیند.
در گیاهان آپارتمانی و گل ها این مهم به شرایط آب و هوایی بستگی دارد. مثلا در تابستان و در ساعاتی از روز که شدت تابش زیاد و تبخیر سطحی افزایش می یابد کار بیهوده ای و نادرستی می باشد.
زیرا علاوه بر اینکه احتمال سوختگی برگ گیاهان توسط نور خورشید وجود دارد، رطوبت موجود روی برگ ها افزایش بیماری های قارچی را باعث می شود.
صبح زود و هنگام غروب آفتاب بهترین زمان برای این کار می باشد.
(آبیاری تحت فشار – آبیاری قطره ای – آبیاری بارانی – راندمان آبیاری)
(فروشگاه اینترنتی بهرویش همیار کشاورزان)
www.behrooyesh.ir