فصل پاییز فصلی است که از نظر نگهداری و باغبانی بسیار حائز اهمیت است. اقدامات عملیاتی که در باغداری در پاییز و زمستان انجام میگیرد در رشد بهتر درختان و گیاهان و نیز سلامت و شادابی فضای سبز تأثیرگذار است. به طور کلی در هر فصل سال به عملیات و اقدامات خاصی برای کاشت و نگهداری گیاهان نیاز است تا گیاهان رشد مناسبی داشته باشند.
از جمله این عملیات به زیر و رو کردن و هوا دهی خاک، رفع انحراف درختان، هرس کردن، قیم گذاری، یخ آب، کنترل علف های هرز، کود دهی است که معمولا در بیشتر گیاهان فصل پائیز انجام میشود چون جریان شیره گیاهی در این فصل کاهش یافته و آسیب کمتری به گیاه وارد میکند. با زیر و رو کردن خاک، میتوان هوا دهی و مخلوط کردن مواد غذایی با لایه توسعه ریشه را انجام داد.
همچنین برگرداندن خاک و دفن بذر های علوف هرز تاثیر بسیاری در کاهش تعداد علف های هرز در کشت محصول بعدی خواهد گذاشت. اگر به موقع شخم زده شود، باغ ظاهری بسیار مطلوب پیدا کرده و همچنین بعضی از علف های هرز چندساله ی زمین بر اثر شخم های مکرر تضعیف می شوند. برای انجام این کار از ابزارهای جدید در فواصل بین تنه های درختان بهره می برند، که دارای کمترین هزینه و حداقل خسارت به درختان میوه باشد.
برای باغداری در پاییز، درختان جوانی که به تنهایی قادر به ایستادن نیستند، از قیم استفاده میکنند که باعث محافظت درخت در برابر آسیب رساننده میشود.
انجام عملیات هرس گیاهان در فصل پاییز پس از ریزش برگ ها و با مشاهده ی شاخه های شکسته ،خشکیده و آفت زده و بیمار و مزاحم، شروع شده و در اواخر فصل زمستان با شروع جریان یافتن گیاه و پف کردن شکوفه ها به پایان میرسد. یخ آب باید بعد از خزان درختان شروع و به مدت ۲ تا ۳ بار باغ ها در طول فصل پاییز و زمستان آبیاری شوند.
دقت داشته باشید که آبیاری زمستانه بایستی قبل از گل دهی درختان قطع شده و در طول دوره گل دهی به هیچ وجه آبیاری انجام نشود. غرقاب کردن خاک درختان باعث یخ زدن سطح خاک شده و مانع از تنفس کرمها و آفات میشود.
شخم زدن پاییزی
سوالی که همیشه فکر باغبانان را با خود مشغول کرده، این است که شخم زدن یا خاک ورزی در فصل بهار بهتر است یا فصل پاییز؟ آیا باغداری در پاییز نیز می تواند مفید و یا تاثیر گذار باشد.
طبق تحقیقات انجام گرفته و به گفته ی متخصص باغبانی LSU AgCenter دکتر توماس کوشکی، کار بر روی خاک در اواخر فصل پاییز مزایا و فواید بیشتری نسبت به شخم زدن بهاره دارد.
کوشکی می گوید که کار بر روی خاک در اواخر فصل پاییز بهتر است.
آماده سازی خاک که در اواخر پاییز انجام می شود موجب کاشت زودتر در بهار نیز میشود. چون درجه حرارت خاک در فصل پاییز و اوایل زمستان بالاتر از اواخر زمستان و اوایل بهار است در نتیجه زمان بیشتری برای تبدیل و تجزیه مواد آلی خاک وجود دارد.
البته دقت داشته باشید که شخم زدن پاییزی در تپه های ساحلی یا زمین های شیب دار توصیه نمی شود چون در این مکان ها خاک در تمام طول زمستان به خاطر بارش های تند در معرض فرسایش است.
طبق گفته ی این کارشناس اگر میخواهید برای بهبود و جلوگیری از فرسایش خاک یک محصول زمستانی پرورش دهید، باید زمین را در فصل پاییز شخم بزنید تا خاک را برای بذر آماده شده و دوباره در فصل بهار به زمین کود دهید.
معمولا باغبان های ما نیز باغ خود را هم در فصل پاییز و هم در اوایل فصل بهار شخم می زنند. شخم زدن های پاییزی می تواند باعث آمادگی بیشتر زمین جهت رشد محصولات باشد ولی در برخی نواحی، سطح زمین در فصل پاییز خشک نیست بنابراین شخم زدن به خوبی پیش نخواهد رفت.
شخم زدن در اواخر فصل پاییز نیز فکر خوبی است اما به علت سردی شدید هوا و همچنين سفت شدن بیش از حد زمین، شخم زدن سخت تر انجام میگیرد.
چنانچه قصد دارید در فصل پاییز زمین خود را شخم زنید ، بهتر است کمی صبر کنید تا هوا به خوبی گرم شده تا رطوبت آن از بین برود و حشرات نیز در سرمای هوا کشته شده باشند.
دقت داشته باشید که ممکن است در باغداری در پاییز ، شخم زدن چند هفته بعد از برداشت زمین، آلودگی را وارد خاک کند و سبب شروع رشد علف های هرز کنند و در زمین باقی بمانند.
همچنین دقت کنید که انجام عملیات هایی مثل زیر و رو کردن خاک، جلوگیری و از بین بردن علف های هرز، هرس کردن درختان و نیز کود دهی خاک در فصل پاییز از جمله عوامل مهم برای حیات گیاهان بوده زیرا باعث کاهش جریان شیره گیاهی شده و آسیب بسیار کمتری به گیاهان وارد میکند.
انجام عملیات ذکر شده در فصل پاییز در باغ جهت کاشت و نگهداری، باعث رشد ایده آل گیاهان در فصول بهار و تابستان میشود.
اجرای شخم دقیق و صحیح به همراه استفاده از علف کش ها باعث ریشه کن شدن علف های هرز باغات میشود.
علف های هرز باغ در پاییز
علف های هرز در باغ، میزبان آفات و قارچ ها در آن باغ هستند بنابراین در صورت داشتن علف های هرز در باغ، بهتر است هرچه سریع تر دست به کار شده و آن ها را از بین ببرد.
علف هرز در باغ با گیاهان در جذب نور، آب و نیتروژن به رقابت پرداخته بنابرابن با اقدام سریع و به موقع در جلوگیری و از بین بردن علف هرز، میتوان از اتلاف انرژی خاک جلوگیری کرد.
آبیاری باغ در پاییز
باید با توجه به نوع درخت و مکان، میزان و دفعات آبیاری در پاییز طوری تنظیم شود که درختان برای خواب زمستانی آماده شوند. کوددهی و محلول پاشی نیز پس از برداشت باعث افزایش مقاومت جوانه های گل نسبت به سرمای زمستانه و بهاره میشود.
توجه داشته باشید چنانچه آبیاری درختان در فصل پاییز به موقع انجام نگیرد، درختان نمیتوانند ذخیره سازی مناسبی داشته و خود را برای خواب زمستانی آماده کنند.
با آبیاری مناسب و به موقع در فصل پاییز میتوان درختان را در برابر سرما و آسیب رسیدن به آن ها در فصل زمستان جلوگیری کرد زیرا درختان و گیاهان در زمستان در جذب آب لازم به دلیل زمین یخ زده ناتوان هستند.
پس قبل از شروع سرمای شدید و یخ زدن زمین، برای آخرین بار در اواخر فصل پاییز به صورت کامل گیاهان و درختان باغ را آبیاری کنید تا در زمستان آب لازم برای سالم بودن را داشته باشند.
پس از برداشت، به همراه محلول پاشی عناصر غذایی جذب سرشاخه ها و جوانه های گل شده و غلظت این عناصر را در درخت بالا می برند. هرچه میزان عناصر غذایی جوانه ها و سرشاخه ها بالاتر باشد مقاومت آنها نسبت به سرما افزایش می یابد.
شایان ذکر است در رشد درختان، محلول پاشی پس از مرحله ی برداشت بسیار تأثیرگذار است.
درنتیجه بهترین زمان برای بالا بردن ذخیره مواد غذایی، مرحله ی پس از برداشت است زیرا بیشترین قسمت عناصر غذایی از طریق جذب توسط ریشه و محلول پاشی در جوانه ها و شاخه ها ذخیره می شود.