تولید نشاء سبزی

روش تولید نشاء سبزی بدین صورت می باشد که محصولات حاصل از نشاء زودتر از آن هایی که از دانه روییده اند قابل برداشت می باشند.
کشاورزانی که از روش نشاء استفاده می کنند، می توانند از بازارهای اول فصل بهره مند شوند و وقت کافی جهت تولید یک محصول را کاهش دهند تا کشت دوم و سوم را در طی یک فصل پرورش و برداشت کنند‌.

روش تولید نشاء سبزی در سینی‌های توپی:

امروزه تولید سبزی و گیاهان زینتی در سینی‌های توپی پرطرفدار است.
در این روش بذرها جدا از هم و در سلول­ های کوچک سینی‌های نشاء کاشته شده و تولید تک دانه‌ای های بذر یکنواخت، جایگزین کاشت آن‌ها در سینی به‌صورت دستپاش و انتقال دستی آن‌ها به زمین اصلی می شود.
در روش تولید نشاء به دلیل اینکه در زمان کاشت نشاء ریشه ­ها بدون آسیب و دست‌ نخورده باقی می­ مانند، بنابراین گیاه با شوک کم تری مواجه خواهد شد.
درنظر داشته باشید که در این روش نیروی کار مورد نیاز جهت مخلوط و استریل کردن خاک و همچنین پر کردن سینی‌ها و بیرون کشیدن نشاء ها و … نیز کم‌ شده و از طرفی دیگر امکان افزایش استفاده از مکانیزاسیون در آن وجود دارد.
تولید در توپی هم‌ زمان راندمان کار و مراحل پیچیده تولید را نیز زیاد می کند.

به دلیل جدا بودن سلول­ ها در این روش تولید نشاء، رقابت بین گیاهان کم شده و یکنواختی در آن ها بیشتر شده است.
در این روش ریشه‌ها در هنگام بیرون کشیدن از درون سلول‌ها آسیب ندیده و ایستادگی آن‌ها در مزرعه بهتر خواهند بود.

بهترین خاک برای تولید نشاء

دو عنصر جدا نشدنی و مهم و ضروری جهت کشت گلدانی، پیت ماس و پرلیت است‌.
کود پیت ماس دارای مواد آلی تجزیه شده بوده که از تالاب‌های اسیدی استخراج می‌شود. پرلیت یک ماده معدنی آتشفشانی بوده که با گرم شدن افزایش می‌یابد.
پرلیت برای باغبانی فروخته شده و دارای تخلل بالایی است و از ویژگی‌ ظاهری آن به داشتن دانه‌هایی سفید کم رنگ و کمی شبیه دانه‌های ذرت می توان اشاره کرد.

برخی از مزایای پیت ماس عبارتند از:
جذب مقادیر زیاد آب
بهبود پایداری فیزیکی خاک
جلوگیری از رشد علف های هرز و میکروارگانیسم های مضر و انواع ذرات نامطلوب

مزایای استفاده از پرلیت

جذب و پخش آب به طور مساوی در خاک

بستری مناسب جهت کاشت گیاه و رشد و پرورش بذر

نگهداری آب و غذای گیاه و فراهم کردن اکسیژن کافی برای ریشه گیاه

بهبود‌و اصلاح سیستم هوادهی و آب دهی خاک زمین های کشاورزی

عدم ایجاد تغییر ناگهانی در دمای خاک و جلوگیری از شوک حرارتی خاک

دارا بودن pH خنثی به مقدار ۵/۷-۵/۶ و جلوگیری از هر گونه نابسامانی در ریشه

استریل و بهداشتی بودن

جلوگیری از اثرات منفی علف های هرز و حشرات موذی

نسبت‌ مناسب مخلوط کردن پرلیت و پیت ماس
می‌توان برای مخلوط کردن این دو به منابع و نوشته‌های مخصوص در این زمینه نیز مراجعه کرده و از آن‌ها کمک گرفت ولی به طور معمول حجم پرلیت باید حداکثر برابر پیت ماس بوده و در بیشتر موارد کمتر نیز باشد.
اگر خاک شما حاوی سایر مواد تشکیل دهنده‌ای است که باعث تخلیه خوب (مثل ماسه یا ورمیکولیت) می شود، می‌توانید مقدار پرلیت را کم کنید.

تولید نشاء گلخانه ای

توليد نشاء های گلخانه ای از متداول ترين و موفق ترين روش نشاء كاری مورد استفاده در صنعت کشاورزی (مخصوصا در کالیفرنیا) می باشد.

اين روش معمولاً شامل استفاده از ريل های T آلومينيمی بوده (بصورت T معكوس در برش عرضی)
که به دقت فاصله گذاری شده تا لبه های سينی های نشاء را در گلخانه، نگه دارند.
سينی ها به صورت دستی يا ماشينی با مخلوط كشت، پر می شوند.
در این کشت باید از تميزی دست ها و همچنین ابزار آلات مورد استفاده، دقت کرد.

آفات و بیماری های تولید نشاء

گرما و دمای بالا و نیز رطوبت بالای گلخانه ها شرایط را برای رشد و توسعه بیماری های گیاهی محیا می کنند.
از جمله عوامل مهم و ضروری برای جلوگیری از انتشار بیماری ها در تولید نشاء عبارتند از:
استفاده از بذر تمیز
مخلوط کاشت سترون
ظروف استریل و گلخانه ای مناسب با رعایت اصول بهداشتی

رطوبت پایین در داخل گلخانه ها، به کنترل بیماری ها کمک می کند.
شایان ذکر است آبیاری و کود دهی باید هنگامی انجام شود که برگ گیاهان به سرعت خشک شوند.

دلایل احتمالی بیماری های نشاء

بعد از کاشت بذر ها و روییدن دانهال های جوان در گلخانه، نگرانی شیوع بیماری ها پیش می‌آید که بیماری ها ممکن است مسری و یا غیر مسری باشند.
بیماری های مسری اکثرا توسط قارچ ها و باکتری ها وارد و به بذر ها آسیب می‌رسانند. بیماری هایی همچون لکه های باکتریایی گوجه فرنگی، خال هندوانه، آنتراکنوز طالبی و پوسیدگی سیاه کلم که نمونه هایی از بیماری های مسری هستند.
سایر بیماری های مسری از نوع قارچی بوده که در خاک زندگی می کنند.
این بیماری ها شامل ریزوکتونیا ، پیتیوم و بوته میری است که بر انواع زیادی از گیاهان تأثیر می گذارد.
در نظر داشته باشید که با رعایت اصول بهداشتی بیماری های مسری در گلخانه از بین میرود و یا می توان گسترش آن ها را محدود کرد.
به بیماری های غیر مسری، بیماری های “بیش از حد” نیز گفته می شود.
بدین معنا که این بیماری ها بر اثر نور، کود، آب و گرمای “خیلی کم” یا “خیلی زیاد” به وجود می‌آیند.
شایان ذکر است که انتقال بیماری های مسری مانند خال هندوانه از یک گیاه به گیاهان دیگر بسیار آسان است.
اما در بیماری های غیر مسری مثل سوختگی ناشی از کود زیاد در یک نشاء بر نشاهای اطراف آن تأثیری نمی گذارد.
اگر پرورش دهنده ، متوجه یک بیماری مسری شود باید سریع نشای بیمار را از محیط خارج کرده و سینی های سالمی که در کنار سینی بیمار قرار گرفته اند و ممکن است آلوده شده باشند بهتر است از آن محیط خارج شوند.

معمولا بیماری های مسری از یک گیاه شروع شده و به سمت گیاهان مجاور گسترش می‌یابند.
پس می توان‌ گفت بیماری های مسری اکثرا به صورت گروهی در گیاهان اتفاق می‌ افتد و علایم یکسانی را در همه آن محیط ایجاد می‌کند.
باید دقت داشت که لکه های قهوه ای که روی تمام گیاهان گلخانه دیده می‌شود، احتمالا ناشی از سوختگی کود بوده تا اینکه بیماری مسری باشد.
همچنین توقف رشد یا رنگ زرد گیاهان کنار بخاری یا محل عبور و مرور از عوامل بیماری های مسری نیست.
مشکلاتی که از نشاء شروع می شود منجر به بروز مشکلات در مزرعه می شود.
بنابراین باید بیشترین مراقبت را از نظر سلامتی نشاها اعمال نمود.
علائم احتمالی بیماری های نشاء

بوته میری

دانهال ها در سطح خاک متلاشی شده و اکثرا ساقه در سطح خاک یا زیر آن قهوه ای رنگ می شود.
بوته میری به وسیله قارچ های خاکزی مانند پیتیوم و ریزوکتونیا ایجاد شده و لکه های آب گزیده یا زخم های چروکیده ساقه به رنگ برنزه یا قهوه ای ممکن است یک بیماری مسری باشد حتی اگر ساقه متلاشی نشود.
پژمردگی
بیماری های نشاء ریشه می تواند باعث پژمردگی یا زردی دانهال ها شوند و ریشه ممکن است به رنگ قهوه ای درآید.

لکه های برگی

دلایل زیادی برای آن چه که به آن لکه برگی گفته می‌شود وجود دارد.
بیش از ۹۰٪ از این بیماری ها غیر مسری می باشند.
اگر لکه ها فقط در حاشیه برگ یا در بین رگبرگ ها باشند، احتمالا در دسته بیماری های غیر مسری قرار می گیرند.
لکه هایی که مسری هستند به صورت گروهی (یعنی گیاهان نزدیک به هم با علایمی متشابه به هم) در گلخانه مشاهده می شود.
زردی برگ
در بیشتر موارد، زردی برگ ها نشانه بیماری مسری نیست.
البته اگر زردی در حاشیه یا در بین رگبرگ ها باشد، بیماری غیر مسری است.

توقف در رشد

برخی پرورش دهندگان از عدم رشد دانهال هایشان شکایت دارند.
باید بدانیم که این شرایط بیشتر در اثر زیاد بود یا کمبود برای رشد بوجود می‌آید.
بدین صورت که مثلا دانهال هایی که در دمای پایین و سرما و یا رطوبت بیش از حد پرورش می‌ یابند دچار توقف در رشد می‌شوند.

کلمات کلیدی: (روش تولید نشاء سبزی – بهترین خاک برای تولید نشاء – تولید نشاء گلخانه ای – آفات و بیماری های تولید نشاء )