روش های مختلف تولید بذر

بذر یکی از مهمترین نهاده های کشاورزی است که پایه و اساس تولید گیاه جدید محسوب می شود. در واقع بذر متشکل از یک تخمک بارور و متشکل از یک گیاه جنینی به همراه مقداری مواد غذایی است که همگی توسط یک لایه محافظ احاطه شده اند. در صورتی که در شرایط مناسبی از دما و رطوبت کافی قرار گیرد، جوانه می زند و گیاه جدیدی که کاملاً مشابه با گیاه والد است را بوجود می آورد.که به این مدل بذر، بذر استاندارد گفته می شود.

در کشاورزی و باغداری بذر توسط گرده افشانی گیاهان تولید می شود. به این صورت که گرده توسط باد، حشرات و پرندگان به گیاه دیگر منتقل و بذر جدید ایجاد می شود. تمامی بذرهایی که به روش استاندارد تولید می شوند گیاهان مشابه تولید می کنند. غیر از روش استاندارد یا طبیعی روش های دیگری نیز برای تولید بذر وجود دارد. بذرهای هیبرید و تراریخته که به روش هایی غیر از روش طبیعی بوجود می آیند و می تواند معایب و مزایای منحصر بفردی داشته باشند.
بذرهای هیبرید و تراریخته با دخالت انسان تولید می شوند که در این مقاله به روش تولید و خصوصیات هر کدام از این بذرها می پردازیم.

روش های تولید بذر

بطور کلی بذرهای مورد استفاده در کشاورزی و باغداری به سه روش تولید می شوند:

• بذر استاندارد

در روش بذر استاندارد بصورت کاملاً طبیعی و با کمک عوامل طبیعی مانند باد، حشرات، پرندگان و … ایجاد می شود. بذر استاندارد اصطلاحاً با عمل گرده افشانی بوجود می آید. گرده افشانی به انتقال دانه‌های گرده از پرچم یک گل که عضو نر گیاه به حساب می‌آید، به روی کلاله مادگی همان گل یا گل دیگری از همان گونه گفته می‌شود. بعد از عمل لقاح بذر بوجود می آید و می توان برای تولید گیاه جدید از آن استفاده کرد. گیاه جدید همان ویژگی های گیاه والد را دارد. این بذرها را می توان ذخیره کرد و در سال های بعدی در زمین کشت کرد.

• بذر هیبرید

بذر هیبرید به بذری گفته می شود که از طریق عمل هیبریداسیون یا دورگه گیری ایجاد می شود. تولید و کاشت این بذرها بدلیل ویژگی هایی که دارند، روز به روز در حال افزایش است. بذرهای هیبریدی از پیوند دوگیاه والد که کاملاً با هم متفاوتند تشکیل می شوند. این بذرها ترکیب ویژگی های هر دو والد را دارند و نسبت به گیاه والد برتری دارند.
بذرهای هیبرید مزایا و معایبی دارند که از جمله مزایای آن ها می توان به رشد آسان و سریعتر، تولید میوه های درشت تر و با کیفیت بیشتر، میزان تولید بیشتر، مقاومت به آفات و بیماری ها، مصرف کمتر آب، سازگار با شرایط آب و هوایی منطقه، برداشت ساده تر و … اشاره کرد. از معایب بذر های هیبرید این است که برخی از ژن های گیاهان از بین می روند و روی رنگ و بو و مزه آن ها تاثیر می گذارد. همچنین تولید این بذرها با هزینه زیادی همراه است و بذر هیبرید نسبت به بذرهای استاندارد گران تر هستند.
تولید بذر هیبرید جهت اصلاح گیاهان مقاوم به کم آبی و آفات و بیماری ها صورت می گیرد. برخی از این بذرها در گلخانه و مزارع با هزینه های کمتر تولید می شوند و برخی دیگر در شرایط آزمایشگاهی و با استفاده از فناوری های ویژه بوجود می آیند.
در واقع بذرهای هیبرید ذخایر ویژگی های مطلوب گیاهان هستند. ژن های مطلوب و تمامی خواص و ویژگی های خوب و با ارزش دو گیاه والد، در یک بذر جمع می شود و گیاهی با خصوصیات جدید ایجاد می شود. به همین دلیل است که در بین کشاورزان و باغداران از محبوبیت خاصی برخوردارند. قابل ذکر است، گیاهانی که از بذر هیبرید رشد می کنند، مشابه والدین خود نیستند و کاملاً متفاوت هستند.

• بذر تراریخته

و اما بذرهای تراریخته (GMO)، به چه نوع بذرهایی تراریخته می گویند؟ بذرهای تراریخته با بکارگیری تکنولوژی های پیچیده در آزمایشگاه ها تولید می شوند. به این صورت که DNA گونه ها را دستکاری می کنند و بذرهایی تولید می کنند که در طبیعت هیچگاه این بذرها تولید نمی شوند. ژن های چند گیاه را با هم ادغام می کنند، یا ژن جدیدی به آن اضافه یا کم می کنند.
هدف اصلی تولید بذرهای تراریخته مقاوم کردن گیاهان در برابر آفات و بیماری ها، افزایش تحمل به تنش‌های غیر زنده نظیر شوری و کم ‌آبی، بهبود کیفیت و بازار پسندی محصول، افزایش تولید و عملکرد گیاه، افزایش بهره‌وری در کشاورزی و در نهایت، افزایش سطح سلامت جامعه از طریق کاهش مصرف انواع سموم و کود شیمیایی است.
به عنوان مثال گیاهان بیابانی و شورپسند، قابلیت رشد در شرایط بسیار سخت و کم‌آب بیابان‌ها را دارا هستند. این قابلیت که ناشی از ژن‌های آنهاست که در طول میلیون‌ها سال تکامل به دست آورده‌اند را از طریق روش‌های مهندسی ژنتیک در اصلاح گیاهان زراعی مورد استفاده قرار می دهند. این ویژگی‌ها معمولاً در گیاهان زراعی یافت نمی‌شود. به همین دلیل، یافتن، جداسازی و انتقال ژن یا ژن های عامل این ویژگی‌ها که گاهی در گیاهان غیر هم‌خانواده یا حتی موجود زندهٔ دیگر مانند یک گونهٔ باکتری موجود می‌باشد، از طریق روش های متداول اصلاح نباتات محقق نخواهد شد.
از این رو، در استفاده از این قابلیت باید دستهٔ دیگری از روش‌های اصلاحی را مورد استفاده قرار داد که به روش‌های ژنتیک مولکولی و مهندسی ژنتیک معروف شده‌اند. مثلا ژن ذرت را با ژن های یک نوع باکتری ترکیب می کنند و ذرتی تولید می کنند که کرم ذرت را از طریق ایجاد حفره در دیواره روده آن از بین می برد.
استفاده از بذر تراریخته اگر چه می تواند بسیار مفید باشد ولی بر روی انسان و موجوداتی که از گیاهان تراریخته استفاده می کنند، عوارضی بجا می گذارد که می تواند بسیار خطرناک باشند. علاوه بر این تولید بذرهای تراریخته برخلاف قوانین کشاورزی ارگانیک است و به محیط زیست هم آسیب می رسانند.

بهرویش یکی از معتبرترین مراکز عمده فروش بذر به صورت اینترنتی می باشد . در کمترین زمان ممکن محصولات مدنظر شما را به دستتان خواهیم رساند.