گندم غذای اصلی جامعه کنونی است و از این بابت بسیار حائز اهمیت است شناخت ، خسارات و مبارزه انواع آفات آن در نتیجه بر آن شدیم تا توضیحاتی در مورد مهمترین آفت گندم یعنی سن گندم را در این مقاله در اختیار شما قرار دهیم. همچنین مبارزه با سن گندم نیز در این مقاله توضیح داده شده است.
سن گندم با نام علمی ( Eurygaster integriceps) از جمله آفات بومی شمال آفریقا و مرکز آسیا می باشد. سن گندم همانطور که از اسمش مشخص است آفت بزرگ غلات مانند گندم و جو است. سن گندم از جمله آفت های مهم و اقتصادی گندم به شمار می رود.به طوری که می توان ازبین دیگر آفات گندم مقام اول را از نظر خسارت اقتصادیبه این آفت داد. سن گندم سالانه خسارت بسیار سنگینی را به کشاورزان این عرصه وارد می کند.
مراحل زندگی سن گندم:
به طور کلی سن گندم دو شیوه ی زندگی می باشد در شیوه ی اول سن گندم در اطراف مزرعه های گندم زندگی می کند و به دلیل نزریک بودن نیازی به پرواز های طولانی ندارد
در گونه ی دوم جثه ی بزرگ تری دارد و به همین دلیل مسافت های ۴۰-۵۰ کیلومتری را به سمت مزرعه پرواز می کند.
در مراحل زندگی سن گندم رنگ حشره بسیار متنوع و گوناگون است ولی عمدتا رنگ سن گندم قهوه ای و زرد و خاکی می باشد.
گفتنی است در مراحل زندگی سن گندم کمتر رنگ های سیاه و قرمز و مسی رنگ هم دیده می شود . سن گندم دارای سر مثلثی و دوعدد شاخک پنج بند روی آن است.
درقسمت قفسه سینه سن گندم سه جفت پا وجود دارد که رنگ آن ها مانند رنگ بدن سن ها است.
مراحل زندگی سن گندم زمستان گذران:
در این نوع آفت به دلیل مقاومت در برابر سرما در زمستان آفت تولید پروتئین ضد یخ دارد و دقیقا با گرم شدن هوا درابتدای بهار و اواخر زمستان به سمت مزارع هجوم می برند. حمله ی سن ها گندم به مزرعه گندم معمولا در طی یک ،دو یا سه مرحله صورت می پزیرد.
شایان ذکر است هرچه هوا گرم تر شود تعداد حمله های این آفت کمتر می باشد . سن های گندم مهاجر توانایی بیشتری جهت تحمل سرما دارند.
در مزارع گندم دقیقا هم زمان با پنجه زنی گندم خسارت از طریق سن مادر به طور کمی و کیفی شروع می شود .
تغذیه ی سن گندم از جوانه ها سبب پژمردگی و زردی محصولات می گردد.
تغذیه از دانه های گندم عموما توسط پوره های سن چهارم وپنجم و حشره کامل نسل جدید انجام می پذیرد.
تغذیه سن گندم مادربه طور میانگین به مدت ۱ تا۲هفته به طول می کشد. البته شایان ذکر است بیشتر و بالاترین تخمریزی در هفته دوم و سوم اردیبهشت تا هفته ی دوم خرداد رخ می دهد.
خسارت ناشی از سن گندم :
به طور کلی خسارت ناشی از سن گندم به دو گروه کمی و کیفی تقسیم می شود.
منظور از خسارت کمی یعنی در اثر حمله مقدار و میزان گندم کاهش پیدا می کند، همچنین خسارت کیفی یعنی کاهش کیفیت گندم جهت آرد و نان می باشد.
خسارت ناشی از سن گندم در دوره رشد و نمو، به ۳ مرحله تقسیم می شود:
• خسارت مربوط به سن‌های مادر
• خسارت مربوط به حشرات بالغ نسل جدید
• خسارت در مرحله پورگی
مبارزه با سن گندم:
جهت از بین بردن آفت سن گندم دقیقا درست مانند سایر آفات می توان از روش های مختلف و چه بسا از روش های تلفیقی استفاده کرد.
از بین بردن سن گندم به روش فیزیکی :
از جمله سوزاندن بوته های گون که سبب نابودی سن گندم زمستان گذران می شود. البته گفتنی است این روش به دلیل دسترسی نداشتن به تمامی بوته های گون و همچنین تخریب و فرسایش مراتع و نابودی دشمنان طبیعی توصیه نمی شود.
از بین بردن سن گندم به روش زراعی :
می توان به استفاده از ارقام زودرس، برداشت زود و سریع محصولات، استفاده و به کار گیری از ارقام مقاوم، وجین کردن علف های هرز، تناوب کشت و همچنین آیش کاری اشاره کرد.
از بین بردن سن گندم به روش بیولوژیک :
استفاده از زنبور های پارازیتوئید Trissolcus و مگس های Phasiaدر مبارزه
از بین بردن سن گندم به روش شیمیایی :
استفاده از سمومی مانند سموم فسفره، سموم دکلره، فنیتروتیون (۱لیتر در هکتار)، دسیس (۳۰۰ سیسی در هکتار )
کلمات کلیدی: (مراحل زندگی سن گندم، مبارزه با سن گندم، خسارت ناشی از سن گندم)
