تنش های زیستی و غیر زیستی در گیاهان نیز مانند انسان ها از محیط اطراف و یا از طریق بیماری ها و… به وجود می آید. تنش ها به دو صورت زیستی و غیر زیستی وجود دارند.
از جمله تنش های زیستی:
۱٫تنش آب
از مهمترین عوامل تنش زا در گیاهان محسوب شده و در صورت عدم وجود آب گیاه از بین خواهد رفت، گیاهان جهت بقا خود لزوما نیاز به آب دارند. به طور تقریبی سه چهارم یک گیاه را اب تشکیل می دهد در نتیجه چنانچه مقدار ابی که از دست می دهد بییش از حد و اندازه باشد، گیاه پژمرده خواهد شد و می میرد. پس اگر اب به اندازه به گیاه نرسد، گیاه در معرض نابودی قرار می گیرد. اب موجود در پیکر گیاهان سبب راست ایستادن ساقه و برگ ها می شود و که در نتیجه ی آن می تواند نور خورشید را جذب و غذاسازی را انجام دهد.
آب نقش بسیار مهمی در تغذیه گیاه دارد، از جمله مشکلات رایج در کشت گیاهان آبیاری بیش از حد می باشد. گونه های گیاهی از نظر نیاز آبی متفاوت می باشند.
عامل موثر در مقاومت به تنش آب استفاده از ارقام مناسب متناسب با آب و هوای منطقه همچنین پیش بینی آب و هوا و اقدامات لازم جهت جلوگیری از تنش.
۲٫تنش دما: تنش دما مانند تنش آب می تواند گیاه ر کاملا نابود کرده و از بین می برد. گیاه جهت بقا خود نیاز خود نیاز به دمای مطلوب دارد. دما عامل اصلی محدود كننده متابوليسم گياه، همچنین موثر در مقدار و ميزان فتوسنتز، تنفس و… است
اثر تنش های غیر زنده محیطی بر گیاهان مانند دما، درتغییر دمای فصل ها سبب بروز پدیده هایی همچون تاثیر بر جوانه زنی و حتی میوه دهی می شود.
شایان ذکر است دماهای خیلی بالا و یا خیلی پایین بر روی اندام های حساس گیاه به شدت تاثیر گذار هستند.
اثر تنش های غیر زنده محیطی(دما) بر گیاهان:
با افزایش دما سبب کم آبی گیاه و در نتیجه خشک شدن گیاه را در پی خواهیم داشت.
با کاهش دما مایعات درون سلولی یخ زده و سبب مرگ گیاه می گردد.
- تنش باد: تنش باد یکی از اثار تنش های غیر زنده محیطی بر گیاهان است در این تنش عامل به صورت مستقیم گیاه را تحت تاثیر قرار می دهد.
- تنش آتش: تنش آتش موجب از بین رفتن کامل گیاه به صورت مستقیم می گردد.
- تنش مقدار دز مواد شیمیایی و کود: زمانیکه گیاه تحت تاثیر این تنش قرار می گیردتحت تاثیر عدم تعادل مواد مغذی قرار گرفته و البته امکان سمیت نیز بسیار وجود داد.
شایان ذکر است که در تنش های زیستی و غیر زیستی در صورت افزایش مقدار نمک عمل اسمزی تحت تاثیر قرار گرفته و سبب خروج آب از سلول و در نتیجه موجب خشک شدن گیاه می گردد.
تنش های زیستی:
عوامل مهم تنش های زیستی موجودات زنده مانند: قارچ ها، باکتری ها، حشرات و علف های هرز می باشند.
از مهمترین عوامل تنش های زیستی که بیشترین خسارت را به گیاهان در بر دارد می توان به قارچ ها اشاره کرد، تا کنون بیش از ۸۰۰۰ گونه ی قارچی که سبب بروز بیماری های گوناگون می شوند شناسایی شده است.
مابین تنش های زیستی باکتری کمترین سهم را دارند زیرا تا کنون گونه های زیادی از آنان کشف نشده است، شایان ذکر است باکتری ها در بیشتر موارد در از حمله به گیاهان خسارات فراوانی را به بار می آورند.
از خسارات وارد شده به گیاهان توسط میکروارگانیسم ها می توان به پژمرده شدن گیاه، به وجود آمدن لکه بر روی برگ، شاخه، ریشه و…، نکروز شدن، خشک شدن گیاه و… اشاره کرد.
گفتنی است حشرات نیز می توانند به عنوان ناقل ویروس را حمل کرده و عوامل بیماری زا را به گیاهان انتقال دهند.
علف های هرز
در تنش به و جود آمده از طریق علف های هرز گیاه سبب کاهش و یا حتی مانع رشد گیاهان مفید خواهد شد، این گیاهان با گیاهان مفید رقابت کرده و غیر مستقیم به گیاهان مفید آسیب می رسانند.
سرعت رشد علف های هرز بسیار است، این گیاهان دارای دانه های فراوان و بادوام می باشند که این موضوع سبب افزایش تولید مثل آن ها می گردد که موجب پیروزی آن ها در رقابت می شود.
جلوگیری از تخریب خاک، استفاده از مالچ همچنین شناسایی علف های هرز منطقه از عوامل موثر در مقاومت به تنش علف های هرز می باشد.
کلمات کلیدی: تنش های زیستی و غیر زیستی ، اثر تنشهای غیر زنده محیطی بر گیاهان ، عوامل موثر در مقاوت به تنش ها