(فرسایش ها – فرسایش آبی – فرسایش بادی – فرسایش یخ – فرسایش امواج)
فرسایش ها
فرسایش فرایندی است که در آن سنگ ها به خاطر آب و هوا و … متلاشی می شوند به طوری که موجب انتقال آن ها می شود. از جمله عوامل فرسایش آب، باد، یخ و امواج می باشد. این عوامل به سطح زمین آسیب خواهند رساند.
فرسایش آب
به جداسازي، جابجايي و از بين رفتن مواد خاک توسط آب فرسایش آبی می گویند. اين مراحل ممکن است به شکل طبيعي يا توسط فعاليت هاي انسانی صورت پذیرد. فرسايش آبي مسيري را در سطح زمين مي شويد. شدت فرسايش آبی ممکن است از خيلي آهسته تا خيلي سريع متغییر باشد که این نوسانات به عواملی مانند شرايط آب و هوايي و محيطي بستگی دارد.
رسوبات ناشي از فرسايش آبی در هر جايي که سرعت حرکت آب کند مي شود، مثل رودخانه ها، درياچه ها و مخازن ته نشين مي شود.
خصوصيات بعضي از خاکها و گياهان بر مقدار فرسايش آبی تاثيرگذار می باشد.
از مهم ترین عوامل فرسایش آب می باشد. معمول ترین فرسایش ها به وسیله آب جاری نهرها انجام می پذیرد. شایان ذکر است آب در همه اشکالش فرساینده است. بارش باران به ویژه در محیط های خشک فرسايش ایجاد کرده، به این ترتیب که ذرات ریز خاک را حرکت می دهد.
به طور کلی فرسایش آبی دارای ویژگی های زیر می باشد:
• جابجايي و از بين رفتن مواد خاک توسط آب فرسایش آبی می گویند
• به روش های طبيعي يا توسط فعاليت هاي انسانی
• مسيري را در سطح زمين مي شويد
• شدت از خيلي آهسته تا خيلي سريع
• رسوبات ناشي در جايي که سرعت حرکت آب کند مي شود ته نشين مي شود.
• از طريق برخورد قطرات باران بر خاک
• فرسايش آبی شديد در اثر کاهش پوشش گياهي
• خصوصيات بعضي از خاکها و گياهان بر مقدار فرسايش تاثيرگذلر است
• مهم ترین عوامل فرسایش آب می باشد.
• معمول ترین فرسایش ها در آب جاری نهرها
• آب در همه اشکالش فرساینده است
• بارش باران در محیط های خشک موجب فرسایش می شود.
• در خاک های مختلف متفاوت است
• خاک رسي و يا ماسه اي فرسايش پذيري کمتري
• خاکهاي سيلتي لومي فرسایش پذیری بیشتر
• خاک هايی با مواد آلي در برابر فرسايش مقاوم تر
فرسایش بادی
فرسايشی که به وسیله باد ایجاد می شود را فرسایش بادی گویند. فرسایش بادی به دو صورت روبش باد درونی و سایش می باشد. در مناطقی از سطح زمین که دارای ذرات ریز و ناپیوسته و عاری از رطوبت و پوشش گیاهی است، جریان هوا میتواند ذرات را با خود جابه جا کند.
در فرسایش بادی ذراتی که بوسیله باد حمل شده اند بعد از برخورد به موانعی ، موجب سایش سطح آنها میشوند.. سایش معمولا بر اثر برخورد ذراتی که نزدیک سطح زمین حرکت میکنند، انجام می پذیرد.
فرسایش بادی شن بیابان، تا حدودی مسئول تشكيل تپه های شن می باشد.
هر چقدر سرعت باد بیشتر ذرات را به ارتفاع بالاتری برده و به فاصله دورتری میبرد و درنتیجه ذرات بزرگتری را حمل میکند ذرات حمل شده توسط باد ، بخصوص بادهای قوی ، به دو بخش بار بستری و باد مطلق تقسیم خواهند شد. بار بستری مشمول ذرات درشتی می باشد که یا در سطح زمین میغلتند یا به فاصله کوتاهی پرتاب میشود.
به طور کلی فرسایش بادی دارای ویژگی های زیر می باشد:
• به وسیله باد ایجاد می شود
• فرسایش بادی به دو صورت روبش باد درونی و سایش
• در مناطقی که عاری از رطوبت و پوشش گیاهی است، جریان هوا و… میتواند ذرات را با خود جابه جا کنند.
• ذرات بوسیله باد حمل می شوند.
• سایش بر اثر برخورد ذرات انجام می پذیرد.
• مسئول تشكيل تپه های شن
• هرچه سرعت باد بیشتر ذرات خاک به مناطق دورتری می رود.
• به دو بخش بار بستری و باد مطلق تقسیم می شود.
فرسایش یخ
در فرسایش یخ قدرت فرساینده یخ در حال حرکت، کمی بیشتر از نيروی آب می باشد. اما از به دلیل این که آب خیلی بیشتر است، این آب است که مسئول قسمت اعظم فرسايش خاك در سطح زمين است.
يخچال ها می توانند فرسایش یخ ایجاد کنند به این گونه که می خراشند و سایش ایجاد می کنند. در خراشیدن، آب وارد شکاف های زیر یخچال شده، سپس منجمد می شود و در نتیجه قطعات سنگی را متلاشی می کند. قطعات متلاشی شده بعداً توسط یخچال نقل مکان می کند. ساییدن مربوط به سنگ زیر یخچال است که سنگ را به بالا چروک می دهد و بعد از آن سطح سنگ را صاف و صیقلی می شود.
به طور کلی فرسایش یخ دارای ویژگی های زیر می باشد:
• قدرت یخ در حال حرکت بیشتر از آب است
• يخچال ها می توانند فرسایش یخ ایجاد کنند
فرسایش امواج
فرسایش امواج اقيانوس ها و ساير بدنه های بزرگ آب سبب فرسايش ساحل می شود. قدرت فرسایش امواج بسیار خطرناک است، امواج بزرگ طوفان می تواند تقریباً ۹۱۰ کیلوگرم فشار در هر مترمربع ایجاد کند. فرسایش امواج انرژی خالص امواج همراه با محتوای شيميايی آب آن چیزهایی هستند که سنگ خط ساحلی را فرسایش می دهند. فرسایش شن در فرسایش امواج خیلی آسان تر است.
به طور کلی فرسایش امواج دارای ویژگی های زیر می باشد:
• فرسایش امواج اقيانوس ها و ساير بدنه های بزرگ آب سبب فرسايش ساحل می شود.
• قدرت فرسایش امواج بسیار خطرناک است
• امواج بزرگ طوفان می تواند تقریباً ۹۱۰ کیلوگرم فشار در هر مترمربع ایجاد کند
• فرسایش شن در فرسایش امواج خیلی آسان تر است.
(فرسایش ها – فرسایش آبی – فرسایش بادی – فرسایش یخ – فرسایش امواج)
——————————————————————————————————————————————————
(فروشگاه آنلاین بهرویش همیار کشاورزان)