نشا و کاشت گلخانه (قسمت اول)

(روش تولید نشاء گلخانه ای – مرحله تولید نشاء و کاشت در گلخانه – روش تولید نشاء صیفی و سبزی)

روش تولید نشاء گلخانه ای:

به طور کلی روش تولید تکنیک های تولید نشاء به شرح زیر می باشد:

• پرورش نشاء ارگانیک
• پرورش نشاء در سیستم های تحت شرایط كنترل شده یا عبارتی همان گلخانه ها
• تولید نشاء با استفاده از اندام های رویشی
• تولید نشاء از طریق قلمه
• تولید نشاء از طریق پیوند
• پرورش نشاء ازطریق كشت بافت به عنوان سیستم نوین تولید

در حال حاضر با توجه به افزایش گلخانه‌ ها و افزایش فارغ‌التحصیلان رشته‌های کشاورزی، خوشبختانه کشاورزی در حال علمی شدن است و میزان تولید و عملکرد بیشتر محصولات به سرعت در حال افزایش می باشد که همین عامل سبب افزایش رقابت برای تولید بیشتر و با کیفیت‌ تر محصولات شده است. بنابراین کشاورزان تلاش می‌کنند تا با به کار گیری متد و تکنیک های جدید، کشاورزی خود را به روز کرده و در این رقابت جزء کشاورزان پیشرو باشند. استفاده از نشاء باکیفیت یکی از تأثیرگذارترین روش ها جهت افزایش کمیت و کیفیت محصولات بوده و مدت هاست که در کشورهای پیشرو در کشاورزی نیز کاربردیست. در کشور ما نیز استفاده از نشاء پرورش یافته توسط تولید کنندگان نشاء به جای کشت مستقیم بذر یا تولید نشاء توسط خود کشاورز، مورد توجه کشاورزان قرار گرفته و این استقبال هر روز در حال افزایش است. در نتیجه نیاز به تولید کنندگان حرفه‌ای نشاء بیش‌ از قبل احساس می شود.

مرحله تولید نشاء و کاشت در گلخانه:

تولید مکانیزه نشای گیاهان زراعی، از جمله کسب و کارهایی پرسود و اشتغال زایی است که باعث کاهش مصرف آب و نهاده ها و نیز کاهش هزینه های بالای تولید می شود. امروزه با توجه به رشد جمعیت و نیاز به منابع غذایی بیشتر نیز محدودیت در منابع آب و خاک، استفاده از روش های نوین و مکانیزاسیون در کشاورزی از جمله موضوعات مهم و ضروری به روز است. در ایران نیز سال ها کشاورزی به شیوه سنتی در سطح گسترده انجام می شد که متاسفانه باعث تخریب منابع خاک و آب شد به طوری که به تدریج شاهد پدیدار شدن فروچاله ها در زمین های زراعی و نیز کاهش بسیار زیاد سطح آب زیرزمینی هستیم. با شرایط کم آبی و خشکسالی امروزه ی ایران تغییر کشت از فضای باز به گلخانه امری ضروری بوده که با توجه به گسترش گلخانه ها نیاز به بذر و نشای مرغوب بالاتر می رود. قابل توجه است که با افزایش هزینه های تولید از جمله افزایش قیمت بذر و محدودیت نهاده های تولید استفاده از نشاء به جای کشت مستقیم بذر بسیار مناسب است.

از جمله مزایای تولید گلخانه‌ای نشاء نسبت به تولید در فضای باز عبارتند از:

• تولید سریع‌ و یکنواخت‌ تر
• مدیریت مطلوب در آبیاری و تغذیه
• قابلیت تولید گیاهانی سالم، ضخیم و با ارتفاعی مناسب
• امکان نگهداری نشاء ها در گلخانه تا زمان مورد نیاز
• زودرسی در مقایسه با نشاءهای فضای آزاد
• استفاده بهینه و یکنواخت از محیط گلخانه به سبب استفاده از ظروف کشت
• توانایی استقرار بهتر نشاء های حاصله در مقایسه با نشاهای فضای آزاد

شرایط  لازم برای مرحله تولید نشاء و کاشت در گلخانه :

سازه و تاسیسات مورد نیاز:

• آب:

میزان آب لازم برای فعالیت های گلخانه ای از نظر کمی و کیفی با توجه به نیاز آبی گیاه و مصارف جانبی محاسبه می شود که باید مورد آزمون و خطای علمی قرار گرفته و مورد تایید سازمان جهاد کشاورزی استان قرار گیرد.

• برق:

با توجه به سطح گلخانه و نوع تجهیزات به کار رفته در آن، میزان برق پیش بینی و برآورد می گردد. همچنین تامین موتور ژنراتور تولید برق که کفاف میزان برق مورد نیاز واحد تولیدی را داشته باشد، ضروریست.

• سوخت:

تامین سوخت مورد نیاز بر اساس متراژ واحد تولید و نیز متناسب شرایط آب و هوایی با رعایت استانداردهای سازمان بهینه سازی مصرف سوخت کشور ضروریست.

• پوشش های گلخانه:

پوشش گلخانه از عوامل مهمی در کیفیت تولید به شمار می رود که با توجه به اقلیم گلخانه و با در نظر گرفتن باد منطقه، میزان تابش نور و همچنین نوع و میزان بارش از پوشش های متفاوتی مانند شیشه، فایبرگلاس، پلی کربنات و… استفاده می شود.

• تهویه:

عمل تهویه گلخانه ها در مواقع لزوم می تواند توسط هواکش های سقفی و دیواری انجام شود. اندازه هواکش های سقفی یا جانبی باید یک پنجم وسعت تمامی گلخانه باشند. استفاده ترکيبی از هواکش های سقفی و جانبی به علت حرکت رو به بالا هوای گرم، باعث ایجاد یک شيب دمایی در گلخانه یا به عبارتی چرخش هوا می شود. تهویه گلخانه هایی که تنها توسط هواکش های جانبی و با استفاده از فشار باد صورت می گیرد، چندان مطلوب نيست. جهت افزایش تهویه در گلخانه باید جهت آنها را طوری قرار داد که باد زیادی بتواند در سراسر آن جا جریان داشته باشد.

• سیستم های سرمایش و گرمایش:

از این سیستم ها می توان جهت تهویه و خنک کننده تبخیری به ویژه برای مناطقی با رطوبت محیطی پایین استفاده کرد و همچنین می توان جهت گرمایش از انواع بخاری ها با مواد سوختی مختلف که بخارهای سمی تولید نکنند استفاده کرد. یکی از سیستم های گرمایشی بسیار مناسب و پربازده جهت گلخانه های تولید نشاء می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• استفاده از دیگ بخار مرکزی
• لوله های آب داغ یا لوله های پرده دار در زیر سکوها

در چنین حالتی از گرمایش، ریشه های گیاهان بهتر گرم شده در نتیجه حرارت زیادی در بالای محصول به هدر نمی رود. چنان چه از لوله های پره دار استفاده شود باید توجه داشت گرمای چند برابر نسبت به لوله های مرسوم تولید می شود، این لوله ها باید به طور یکنواخت در زیر سکوها توزیع و پخش شوند.

• سیستم آبیاری:

بهترین روش آبیاری برای گلخانه های تولید نشاء، استفاده از بوم های آبیاری می باشد. این بوم ها آبیاری را به صورت یکنواخت روی نشاء ها انجام می دهند به طوری که کم ترین آسیب وارد شود. توجه داشته باشید که این بوم ها امکان محلول پاشی را نیز فراهم می کنند. در صورت استفاده از بوم قابلیت برنامه ریزی آبیاری به صورت خودکار با حداقل نیروی کار انسانی، وجود خواهد داشت.

موارد لازم برای روش تولید نشاء صیفی و سبزی را اینگونه می توان نام برد:

• ابزار پرورشی ضدعفونی شده
• کنترل دما
• کنترل نور
• مدیریت کارآمد آفات و امراض
• اقدامات بهداشتی مناسب

این مقاله ادامه دارد.

(روش تولید نشاء گلخانه ای – مرحله تولید نشاء و کاشت در گلخانه – روش تولید نشاء صیفی و سبزی)

(فروشگاه آنلاین بهرویش همیار کشاورزان)