اگر تصمیم به ساخت گلخانه گرفتید یا در حال حاضر صاحب گلخانه هستید، به احتمال زیاد این سوال پیش می آید که چه روش هایی برای خنک کردن داخل آن وجود دارد. یکی از اهداف اصلی برای ساختن یک گلخانه ایجاد یک محیط کنترل شده برای فراهم کردن شرایط بهینه رشد در مقایسه با محیط خارج از گلخانه است. شما به عنوان یک پرورش دهنده، ساختار گلخانه را باید برحسب نیاز محصول طراحی کنید. یک ساختمان گلخانه ای با توجه به طراحی و ماهیت آن می تواند خیلی گرم شود. بنابراین در تولید و کیفیت محصول بسیار تأثیر می گذارد. خنک کننده یک قسمت مهم از محیط کنترل شده گلخانه است. سيستم هاي سرمايش گلخانه را با هم بررسی می کنیم.
گلخانه ها باید محیطی کنترل شده برای تولید گیاهان با نور آفتاب، دما و رطوبت کافی فراهم کنند. به ویژه در ساعات صبح نیاز به قرار گرفتن در معرض حداکثر نور دارند. در هنگام انتخاب مکان گلخانه، محل کاشت درختان و ساختمان های موجود را باید در نظر بگیرید. آب، سوخت و برق کنترل سرایط محیطی را ممکن می سازد که وجود آنها برای نتایج مطلوب ضروری است. به همین دلیل از باید از سیستم گرمایش، سرمایش و تهویه قابل اعتماد استفاده کنید.
دمای مورد نیاز گلخانه بستگی به نوع گیاهان دارد. بیشتر گیاهان به دمای روز ۷۰ تا ۸۰ درجه فارنهایت احتیاج دارند. بسته به گیاهان کشت شده، رطوبت نسبی نیز ممکن است نیاز به کنترل داشته باشد.
سیستم های سرمایش گلخانه
در معدود موارد ممکن است گلخانه ها به سیستم خنک کننده احتیاج داشته باشند. سیستم های سرمایش گلخانه وقتی که دمای متوسط روزانه بیش از حد بالا باشد، مورد نیاز هستند. در این حالت خنک نگه داشتن گلخانه تنها راه تولید محصولات سالم و با تولید بالا است. خنک کردن گلخانه نسبت به گرم کردن گلخانه هزینه بیشتری نیاز دارد. بنابراین برای سرمایه گذاری در سیستم خنک کننده باید یک تصمیم خوب گرفته شود.سیستم های سرمایش گلخانه بسته به نوع گیاه و حداکثر درجه حرارت محیط به دو نوع سرمایش غیر فعال و سرمایش فعال تقسیم بندی می شوند. ۱- سرمایش غیرفعال (Passive Cooling)این روش با استفاده از سایه اندازها روی سقف گلخانه و تعبیه سیستم تهویه و جابجا کردن هوای داخل آن عمل می کند. تهویه و جابجایی هوا (Ventilation)تهویه و جابجایی هوا با استفاده از پنکه های دیواری و دریچه ها و یا پنکه های سقفی صورت می گیرد. این تجهیزات باید ظرفیت خروج هوای کل گلخانه را دارا باشند. سایه انداز (Shade Cloth)برای جلوگیری از تابش بیش از حد نور خورشید، از سایه اندازها استفاده می کنند که در سقف گلخانه ها تعبیه می شوند. این سایه اندازها علاوه بر اینکه در تابستان مانع از بالا رفتن دمای محیط گلخانه می شوند، در شب های سرد زمستان هم از خروج گرمای گلخانه به بیرون جلوگیری می کنند. ۲- سرمایش فعال (Active Cooling)این روش که به سرمایش تبخیری (Evaporating Cooling) نیز معروف است، باعث جذب حرارت موجود در هوا هنگام تبخیر آب از سطوح مختلف می شود. در نتیجه موجب کاهش درجه حرارت محیط گلخانه می گردد. سیستم های سرمایش فعال درجه حرارت را به نحو محسوس تری نسبت به سیستم های غیرفعال کاهش می دهند. بنابراین برای گیاهانی توصیه می شود که نیاز به دمای پایین برای رشد مطلوب خود دارند. بیشتر گلخانه ها از طریق خنک کننده تبخیر دای محیط را پایین می آورند. خنک کننده تبخیر با فرایند تبخیر آب و افزایش رطوبت، منجر به کاهش دما می شود. این سیستم ها بر اساس نحوه تبخیر آب به دو صورت سیستم پد و فن و خنک کننده مه پاش تقسیم می شوند. در چند سال اخیر، گلخانه های نیمه بسته بر اساس اصول سیستم پد و فن Pad & Fan توسعه یافته اند.
سیستم پد و فنسیستم پد و فن Pad & Fan به دلیل سادگی، یک سیستم خنک کننده بسیار کاربردی است.
همانطور که از نام آن پیداست، از ترکیبی از پدهای مرطوب و فن یا هواکش استفاده می شود. مجموعه ای از فن های بزرگ، هوا را از گلخانه بیرون می کشند و باعث ایجاد مکش در گلخانه می شوند. در طرف مقابل فن ها، دیوارهای پد نصب شده اند که مرطوب نگه داشته می شوند. حرکت مکش ناشی از فن ها باعث می شود هوای مرطوب داخل پدها به هوای گلخانه منتقل شود. آب حاصل خارج شده از پدها در هوای گرم تبخیر می شود و رطوبت آن افزایش می یابد و دما را کاهش می دهد.سیستم پد و فن بیش از ۵۰ سال است که سیستم استاندارد برای خنک کننده تبخیر است. در این سیستم، لنت های آسپن یا سلولز در یک دیوار اصلی یا دیوار فرعی گلخانه نصب می شوند. آن ها از لوله ای در بالای پدها با آب تأمین و آب اضافی در یک مخزن در پایین جمع می شود. هوایی که از طرف فن های نصب شده در دیواره های گلخانه قرار می گیرد، اشباع شده و گلخانه را خنک می کند. لنت ها گاهی اوقات برای زمستان برداشته می شوند تا نور بیشتری وارد گلخانه شود.
مه پاش فشار بالاسیستم خنک کننده مه پاش شبیه به سیستم پد و فن، از اصول تبخیر آب پیروی می کند.
تحت فشار بالا آب به نازل هایی با دهانه کوچک وارد می شود. سپس به ذرات ریز تقسیم می شود و مه ایجاد می کند. هنگامی که دمای گلخانه بالا باشد، این ذرات آب در هوای اطراف منتشر می شوند، در نتیجه رطوبت افزایش یافته و هوای گلخانه خنک می شود.
سیستم خنک کننده مه پاش
سیستم خنک کننده مه پاش از انتشار آب با فشار بالا برای انتشار ذرات بسیار ریز آب استفاده می کند و قطرات در هوا تبخیر می شوند و دما را کاهش می دهند. این محلول کم هزینه، در هنگام استفاده از نازل های ریز، می تواند رطوبت اضافی را در گلخانه ایجاد کند و رطوبت می تواند به کاهش دفعات آبیاری گیاهان کمک کند.
برخی از مزایای سیستم خنک کننده مه پاش عبارتند از:
- از خشک شدن گیاه یا پژمردگی آن جلوگیری می کند.
- هزینه های عملیاتی کمتری نسبت به سیستم خنک کننده فن و پد دارد.
- تقریبا راندمان ۱۰۰ درصدی در خنک کردن محیط گلخانه دارد.
سخن آخر
تجهيزاتي که در گلخانه ها استفاده می شوند، قادرند شرایط اقلیمی مورد نیاز رشد گیاه را تامین کنند. سیستم های گرمایشی که در فصل سرما محیط داخل گلخانه را گرم نگه می دارند. همچنین سیستم های سرمایشی یا خنک کننده ها که در شرایط دمای بالا و میزان بالای تابش نور خورشید، دمای داخل گلخانه را متعادل نگه می دارند.
می توان با استفاده از سیستم های سرمایشی مناسب در محیط گلخانه، شرایط مطلوبی را برای رشد گیاهان ایجاد کرد. این سیستم ها بسته به نوع گیاه و حداکثر درجه حرارت محیط کاربرد متفاوتی دارند. می توانند دمای هوای گلخانه را تا حدود ۱۴ درجه سانتی گراد یا بیشتر نسبت به دمای خارج از گلخانه کاهش دهند.
کلمات کلیدی:(خنك كننده اي مه پاش ، سيستم هاي سرمايش گلخانه ، سيستم پد و فن )
