(اندام های گیاه – سیستم ریشه – طوقه گیاه – ساقه گیاه – اندام گل)
ساختمان ظاهری و داخلی اندامهای گیاه و نقش این اندام ها در تولید محصول در تصمیم گیری های زراعی تاثیرگذار می باشد. به همین دلیل نیاز است که به شناخت اندامهای گیاه بپردازیم.
اندام های گیاه
اندام های گیاه شامل موارد زیر می باشد:
سیستم ریشه
به قسمت زیرزمینی گیاه سیستم ریشه گفته می شود. لازم به ذکر است که هنوز اطلاعات دقیقی از نسبت وزن ریشه به وزن کل گیاه در دسترس نمی باشد. به طور کلی وظایف ریشه به شرح زیر می باشند:
- جذب آب و عناصر غذایی از خاک
- نگهداری گیاه و ثابت نگه داشتن گیاه
- ذخیره مواد غذایی
ریشه های ظریف دارای توسعه بیشتر و سطح زیاد تری بوده و آب و املاح بیشتری را جذب می کنند.
ریشه های عمیق محکم تر و توسعه یافته تر بوده و نسبت به خوابیدگی و کنده شدن بوته از خاک در زمان برداشت ساقه یا میوه دارای مقاومت می باشند. همچنین مواد غذایی در ریشه های قطور ذخیره می شوند. مقدار ذخیره مواد غذایی در گیاهان چند ساله نسبت به گیاهان یکساله از اهمیت بیشتری برخوردار می باشد. ریشه های سطحی و توسعه یافته از نظر کنترل فرسایش خاک دارای اهمیت می باشند.
سیستم ریشه تعیین‌کننده موارد زیر می باشد:
- ناحیه جذب عناصر غذایی از خاک
- مقدار کود شیمیایی مورد نیاز محصول
- زمان انجام آبیاری
- مقدار آب آبیاری مصرفی در هر بار آبیاری
سیستم ریشه دارای تنوع زیادی از نظر شکل ظاهری و نحوه توسعه می باشد. انواع ریشه به دو گروه زیر تقسیم می شود:
- ریشه راست
- ریشه افشان
از توسعه ریشه چه ریشه های راست به وجود می آید. محور مرکزی ریشه های راست در خاک نفوذ کرده و ریشه های جانبی از آن منشعب می شوند. گاهی ریشه راست به خاک متراکم برخورد کرده و به شدت منشعب می‌شود و شکلی شبیه ریشه افشان به خود می گیرد. ریشه های راست گاهی بزرگ و ضخیم شده و به صورت یک غده می‌شوند. ریشه های افشان شامل محور اصلی نبوده و از ناحیه محور زیر لپه یا گره های نزدیک به سطح خاک انشعابات کمتری از آنها منشعب می‌شود.
طوقه گیاه
به بخش متورم در ناحیه پایینی ساقه بعضی از گیاهان که در نزدیکی سطح خاک و زیر آن واقع شده و از نظر شکل خارجی آن را مرز بین ساقه و ریشه در نظر می گیرند طوقه گیاه می گویند. عمق طوقه گیاه موجب کنترل عوامل ژنتیکی می گردد.
ریشه های فراوانی از محل طوقه گیاهان تیره غلات خارج شده که در بسیاری از گیاهان این تیره نقش اصلی را به عنوان ریشه فعال ایفا می کند. طوقه همچنین محلی برای ذخیره مواد غذایی می‌باشد.
هرچه طوقه گیاه از سطح خاک دورتر باشد، گیاه در مقابل عوامل نامساعد محیطی مانند سرما، چرای دام و برداشت محصول مقاومت تر می باشد.
ساقه گیاه
وجود گره هایی بر روی ساقه گیاه، آن را به بخش های متفاوتی تقسیم می نماید که مشخصه ظاهری ساقه می باشد.
در محل گره ها، برگها و ساقه های جانبی به ساقه های اصلی وصل می باشند. ساقه گیاهان دو لپه در ناحیه میان گره تو پر بوده و در گیاهان خانواده غلات تو خالی می باشد.
وظایف ساقه گیاه به شرح زیر می باشد:
- هدایت اب و مواد غذایی
- نگهداری اندامهای هوایی
- ذخیره مواد غذایی
- انجام فتوسنتز
اندام برگ
اندام برگ نیز دارای وظایف زیر می باشد:
- فتوسنتز و تعادل بیوشیمیایی گیاه
- دریافت تحرکات محیطی
- تا حدی ذخیره مواد غذایی
به ماده سبز رنگ موجود در گیاه که عامل جذب انرژی نورانی بوده و به اندام برگ قدرت فتوسنتز می دهد کلروفیل می گویند. نقش اساسی در مقابله با خشکی تعداد روزنه های گیاه می باشد. در نتیجه هر چه تعداد روزنه ها کمتر باشد، گیاه آب کمتری از دست می دهد و هم چنین هرچه مقدار کرک های روی اندام برگ نیز کمتر باشد، گیاه مقاومت کمتری نسبت به از دست دادن آب پیدا می کند. به طور کلی برگ های استوانه ای شکل دارای مقاومت بیشتری در مقابل از دست دادن آب می باشند.
اندام گل
اندام تولید مثل جنسی گیاه گل می باشد. محل قرارگیری اندام گل روی ساقه و ظرفیت تولیدی هر گل یکی از عوامل موثر در تعیین فعالیت های زراعی می باشد. گل های قرار گرفته در قسمت پایین‌تر گیاه دارای دانه های ریز تری بوده و چون برگ های آن ها نور کمتری را دریافت می کنند، فتوسنتز کمتری انجام می دهند. هر چه تعداد گلهای گیاه کمتر باشد و تعداد دانه های تولید شده در یک گل بیشتر باشد، گیاه دارای مقاومت کمتری نسبت به عوامل نامساعد محیطی بوده ودر نتیجه میزان محصول نهایی نیز کمتر می باشد.
به اندام تکثیر جنسی گیاه بذر گفته می شود. بذر از سه قسمت پوسته، بافت ذخیره ای و جنین تشکیل شده است. در برخی از گیاهان بافت ذخیره ای جزئی از جنین محسوب می شود.
(اندام های گیاه – سیستم ریشه – طوقه گیاه – ساقه گیاه – اندام گل)
(فروشگاه آنلاین بهرویش همیار کشاورزان)
