هوای گرم و مرطوب بهار نه تنها برای ما مطلبوع و دل انگیز است، بلکه برای شیوع بسیاری از بیماری ها و آفات نیز شرایط مناسبی را فراهم می کند. در زمانی که درختان شروع به شکوفه دهی می کنند، خطرات و بیماری های زیادی آن ها را تهدید می کند. یکی از این بیماری ها که بسیار مخرب است و اغلب میزبان خود را از بین درختان میوه انتخاب می کند، بیماری آتشک است. درختی که مبتلا به این بیماری شود، ظاهری سوخته پیدا می کند. طوری که به نظر می رسد درخت دچار آتش سوزی شده است. آفت آتشک درخت گردو یکی از آفت های مضر برای درخت گردو می باشد برای مبارزه با آن باید آن را شناخت. در این مقاله قصد داریم در مورد آفت آتشک در باغات صحبت کنیم. قصد داریم علائم ظاهری و خسارات و روش های مبارزه و درمان این بیماری را مورد بررسی قرار دهیم. پس با ما همراه باشید.
آتشک
بیماری آتشک ناشی از باکتری Erwinia amylovora، یک بیماری شایع در درختان میوه از جمله درخت سیب، گلابی و سایر اعضای خانواده گلسرخیان است. این بیماری که آفت آتشک درخت گردو نیز می باشد، از نوک شاخه ها وارد درخت می شود و سپس وارد ساقه ها می شود. در ابتدا به اندام های رویشی نرم و تازه روییده حمله می کند، بنابراین اولین نشانه های آن در سرشاخه ها نمایان می شود.
بیشتر برگ های آلوده و سرشاخه ها به سرعت قهوه ای یا سیاه می شوند. برگها می میرند اما نمی ریزند. همچنین لکه های مایل به قرمز بر روی پوست درختان ایجاد می شود. آتشک، شکوفه ها، شاخه ها، اندام ها و بعضی اوقات، کل درخت را از بین می برد. این باکتری همراه با باران، شبنم، باد و حشرات به قسمتهای دیگر باغ سرایت می کند. بخصوص در هوای مرطوب و گرم در فصل شکوفه دهی درختان گسترش پیدا می کند.
علائم ظاهری و خسارات بیماری آتشک
در بهار، به محض شروع رشد رویشی درختان، علائم شانکر شاخه و تنه ظاهر می شود. اولین نشانه، تراوشات باکتریایی قهوه ای کم رنگ و پر آب است که از شانکرها (مناطق کوچک و بزرگ پوست مرده که عامل بیماری زا در فصول گذشته آن ها را از بین برده اند) بر روی شاخه های بزرگ، شاخه های کوچک یا تنه درخت خارج می شود.
این تراوشات بعد از قرار گرفتن در معرض هوا سیاه رنگ می شوند و رگه هایی روی شاخه ها و تنه باقی می گذارند. با این حال، بسیاری از شانکرها کوچک و ناچیز هستند. بنابراین ممکن است در اواخر بهار هنگامی که گل ها، جوانه ها و میوه های نارس چروکیده و سیاه می شوند، عفونت مشاهده نشود. میزان از بین رفتن میوه به میزان و شدت بیماری بستگی دارد.
گل های باز، شایع ترین محل های عفونت هستند و تا زمان ریزش گلبرگ مستعدند. گلها و ساقه های آلوده روی درخت گلابی پژمرده می شوند و روی درخت سیب به رنگ قهوه ای در می آیند. بیماری آتشک ممکن است فقط یک منطقه از درخت را آلوده کند و بر روی گل ها یا خوشه های گل تأثیر بگذارند. یا ممکن است گسترش یابد تا به شاخه ها برسد و منجر به خشک شدن جوانه ها شود و در انتهای هر شاخه باعث ایجاد خمیدگی شود.
بافت‌های باطراوت جوانه‌ها و نرک‌ها (ریشه جوش‌ها) نیز در معرض این آفت هستند. برگ های مرده، سیاه و میوه ها در طول فصل به شاخه ها می چسبند و به درخت جلوه ای سوخته می دهند. از این رو این بیماری را”آتشک” نامگذاری کرده اند. عفونت ها می توانند به اندام اصلی، تنه یا سیستم ریشه ای گسترش یافته و میزبان های بسیار مستعد را از بین ببرند. درختانی هم که مقاوم تر هستند، در اثر این بیماری ظاهرشان شدیداً تغییر می کند. درخت پس از آلوده شدن، به طور همیشگی میزبان باکتری خواهد بود.
هنگامی که آلودگی از شکوفه ها به چوب منتقل می شود، در زیر پوسته چوب تازه آلوده شده، رگه هایی به رنگ صورتی تا نارنجی مایل به قرمز پدیدار می شود. اگر پوست درخت را از لبه محل شانکر جدا کنید، این رگه های قرمز مشاهده می شوند. با گسترش شانکر، چوب آلوده از بین می رود، به رنگ قهوه ای در می آید و در نهایت خشک می شود. عامل بیماری تمایل دارد از محل آلوده به سمت ریشه ها حرکت کند. در پاییز برگ های شاخه های آلوده گلابی قرمز و سپس سیاه می شوند.
درمان آتشک در باغات
توسعه آتشک در درجه اول تحت تأثیر آب و هوای فصلی است. هنگامی که درجه حرارت از ۷۵ تا ۸۵ درجه فارنهایت با باران یا تگرگ متناوب همراه باشد، شرایط برای پیشرفت بیماری ایده آل است. بافت شاداب درختان در مرحله رشد رویشی، بسیار آسیب پذیر است. از این رو از کوددهی نیتروژن و هرس سنگین که باعث افزایش چنین رشدی می شود، باید جلوگیری کرد. درختان نباید در هنگام شکوفه دهی آبیاری شوند. مرتباً درختان را زیر نظر بگیرید و مناطق آلوده را از بین ببرید.
اگر بیماری باکتریایی آتشک در گذشته مشکلی ایجاد کرده است، اسپری شکوفه ها را اعمال کنید. اسپری ها از عفونت های جدید جلوگیری می کنند، اما عفونت های چوبی را از بین نمی برند. اینها باید هرس شوند. در سال هایی که شرایط آب و هوایی برای توسعه آتشک بسیار مفید است، کنترل بیماری نیز غیرممکن است.
انتخاب ارقام مقاوم
بیشتر انواع درخت سیب و گلابی مستعد ابتلا به آتشک هستند. بنابراین از ارقامی برای کاشت استفاده کنید که به بیماری مقاوم باشند. هر جا ممکن است، گونه های گیاهی در معرض آسیب های ناشی از آتشک کمتری قرار بگیرند، نهال ها را همانجا بکارید. از آنجا که بیشتر عفونتها از گلها سرچشمه می گیرند، درختانی که در اواخر فصل یا در طول فصل، شکوفه می دهند، اغلب آسیب های شدید در آتشک می بینند.
هرس قسمت های آلوده و آسیب دیده
قسمت های آلوده درخت در فصل قبل را هرس کنید. این کار را زمانی انجام دهید که گسترش باکتری در زمستان متوقف شده باشد. آلودگی هایی که سرعت انتشار بالایی در درختان آسیب پذیر دارند به محض مشاهده شدن باید از بین بروند. توجه داشته باشید بعد از هر بار هرس کردن مناطق آلوده، قیچی باغبانی را با محلول ۱۰ درصد سفیدکننده ضدعفونی کنید. ضدعفونی محل برش از اهمیت بیشتری برخوردار است. برای تعیین محل درست برش، قسمت پایین آلودگی را پیدا کنید، شاخه آلوده را در نقطه اتصالش به تنه بدون آسیب به انتهای شاخه، از درخت جدا کنید. بعد از هرس کردن، شاخه های بریده شده را در آتش بسوزانید.
چنانچه آتشکف تنه یا اندام های اصلی درخت را آلوده کرده باشد، می توان پوسته درخت را تا لایه کامبیون جدا کرد. هنگام برداشتن پوسته به دنبال آلودگی های دراز و باریکی باشید که فراتر از محل آلودگی گسترش یافته اند. در این حالت باید بافت آلوده را ۱۵ الی ۲۰ سانتی متر بیشتر از محل آلودگی جدا کنید.
بهترین زمان برای اینکار در زمستان که درختان خواب هستند و باکتری روی درخت فعال نیست، می باشد. ولی اگر آن قسمت از درخت ضعیف شده باشد، برداشتن پوست آن نتیجه نمی دهد و باید آن اندام را از درخت جدا کرد.
کنترل شیمیایی آتشک در باغات
کاربردهای اولیه مس مایع در برابر بیماری آتشک در باغات مؤثر است. ۰٫۵ تا ۲٫۰ اونس در هر گالن آب مخلوط کرده و در نوک شاخه و جوانه بمالید. در فواصل ۳ تا ۵ روز تا زمان ریزش گلبرگ این کار را تکرار کنید. اگر میزان شیوع بیماری کم است، از درصد پایین تری می توانید استفاده کنید.
مخلوط بوردو یا مس بسیار ضعیف (حدود ۰٫۵٪) در هنگام باز شدن شکوفه ها، ممکن است عفونت های جدید را کاهش دهد. اما همه عفونت های جدید یا مواردی که قبلاً در چوب وجود دارد، را از بین نمی برد. اسپری باید برای شکوفه های باز استفاده شود. بنابراین تعداد دفعات سمپاشی به طول دوره شکوفا بستگی دارد. اولین سمپاشی را هنگامی انجام دهید که میانگین درجه حرارت (میانگین حداکثر و حداقل دما برای یک دوره ۲۴ ساعته) بیش از ۶۰ درجه فارنهایت یا ۱۵ درجه سانتی گراد، باشد.
در هنگام سمپاشی آتشک در باغات، نکات زیر را مد نظر قرار دهید:
• قبل از سمپاشی، شاخه‌های آلوده را هرس و شانکرهای موجود در سطح درختان و نیز کلیه پاجوش‌ها را حذف یا تیمار کنید.
• در فصل پاییز جهت کاهش تعداد شانکرهای فعال از دو نوبت سم پاشی با بردو استفاده کنید.
• زمان متورم شدن جوانه گل پیش از باز شدن جوانه ها (قبل از رسیدن به مرحله نوک نقره ای) از محلول بردو + ۱ درصد روغن یا اکسی کلرور مس + ۱ درصد روغن یا هیدروکسید مس استفاده کنید.
• وقتی ۵، ۵۰ و ۱۰۰ درصد شکوفه‌ها باز شدندف سه نوبت سمپاشی با بردوفیکس یا اکسی کلرور مس به نسبت ۲ تا ۳ در هزار انجام دهید.
کلمات کلیدی: آفت آتشک درخت گردو، درخت سیب، آتشک در باغات
