نشانه و علائم بیماریهای ویروسی ویروسها دسته ایی از موجودات زنده موجود در خاک می باشند که به گیاهان و محصولات کشت شده خسارت هایی وارد میکنند این موجودات به دلیل اندازه بسیار کوچکی که دارند میتوانند در قسمت هایی از خاک وارد شوند که دیگر جانداران خاکی نمیتوانند به آن نفوذ کنند .خاک محیط زندگی اصلی این جانداران نمیباشد و فقط می توانند در آن به زندگی خود ادامه دهند ه به تنهایی نمیتوانند رشد کنند و تکثیر شوند و این عمل را با نفوذ به سلولهای دیگر جانداران انجام میدهند. در اینجا نشانه و علائم بیماریهای ویروسی در گیاهان را برایتان بازگو می کنیم.
همانطور که گفته شد ویروس ها عامل خسارت به گیاه می باشند و باعث کاهش تولیدات محصولات کشاورزی می شوند.
روش هایی که تشخیص بیماریهای ویروسی گیاهان
- روشهای بیولوژیکی
- روشهای سرولوژیکی
- روشهای مولوکولی
ویروس های گیاهی عمدتا به چند دسته تقسیم میشود که در اینجا ما بصورت گذرا به آن ها اشاره می کنیم:
- ویروس های میله ایی یا رشته ایی
- ویروس های ایزومتریک
- ویروس های باسیلی شکل
- ویروئید ها که این موجودات همانند ویروس ها عمل می کنند.
بررسی بیماریهای ویروسی در گیاهان
همانطور که میدانیم ویروس های گیاهی ویروس هایی میباشند که باعث بیماری گیاه شده و هیچگونه فایده ایی برای گیاه به همراه نخواهند داشت. از آنجایی که عامل اغلب بیماری گیاهان قارچها و موجودات شبه قارچ می باشند اما از ویروس ها که عامل تخریب کننده شدیدتری هستند نباید غافل شد زیرا که باعث بیماریهای خطرناک تری می شوند. عامل ویروسی معمولا با ساییده شدن مستقیم مایع و ترشحات آلوده و سمی بر روی برگ بوجود می آید که باعث می شود که دیواره های یاخته ایی گیاه از بین رفته و ویروس از این طریق وارد گیاه مورد حمله میشود که هبعد از ورود .یروسها به برگ تغییرات فاحشی در شکل ظاهری برگ بوجود می آید و حتی گل گیاه نیز تحت تاثیر قرار گرفته و در بعضی موارد مانند گل شب بو و یا گل لاله باعث می شود بعضی از قسمت های گل سفید شوند .نشانه و علائم بیماریهای ویروسی گیاه به وسیله بررسی ظاهری گیاه صورت میگیرد.در زیر مثالهایی را برایتان عنوان میکنیم:
- اگر مشاهده کردیم که بر روی برگهای گیاه کپک های پودری وجود دارد در این کپک ها قارچهای بیماریهای گیاه هستند که به صورت انگلی عمل می کنند
- هنگامی که صمغ زیادی را بر روی گیاه مشاهده کردیم عامل آن میتواند آفت های باکتریایی باشد.
- تغییر در رنگ، شکل و عملکرد گیاه که خود دلیلی واضح برای پی بردن به عاملی مضر درگیاه می باشد . مانند پدیدار شدن الگوی مزاییکی بر روی برگ گیاهان، وجود برگ های چروکیده و برگ های زرد شده.
- توقف رشد نیز میتواند از نشانه های بیماری ویروسی در گیاه باشد.
ظاهر شدن ویروس ها در گیاهان علاوه بر اینکه بر اثر تماس مستقیم می باشد بلکه می تواند به عوامل محیطی و همچنین غذای گیاه نیز بستگی داشته باشد و باید به این نکته توجه داشت که گیاهی که آلوده به ویروس شده باشد تا آخر طول چرخه حیاطش این آلودگی با او همراه خواهد ماند و تمامی بافت های گیاه را غیر از بافت مریمستیمی را مورد حمله قرار میدهند.
کنترل ویروس های گیاهی
از آنجایی که میدانیم ویروسها میتوانند موجودات مضرری برای گیاهان باشند پس باید بتوانیم آنها را کنترل و با آنها مقابله کنیم. بیماری گیاه غالبا شواهدی فیزیکی از عامل گیاه برجا میگذارد. روشهایی که میتوان یا این عامل مضر مقابله کرد را برایتان شرح میدهیم.
روشهای فیزیکی : در این روش معمولا با استفاده از حرارت (کم یا ریاد)این جانداران را کنترل می کنند و همچنین با استفاده از اشعه های الکترومغناطیسی مانند نورهای فرابنفش، اشعه ایکس، گاما، آلفا و بتا میتوان از رشد ویروس ها و کنترل آنها جلوگیری کرد.
روشهای شیمیایی: کنترل ویروس های گیاهی را میتوان به وسیله سموم شیمیایی انجام داد .استفاده از سموم شیمیایی از ابتدای رشد گیاه از بروز عاملهای بیماری زای گیاهان جلوگیری میکند که معمولا این نوع مبارزه با بیماری برای اندامهای هوایی گیاه بکار میرود.برای کنترل ویروس های گیاهی تا به امروز روش درمانی شیمیایی موثری یافت نشده و عملیات های شیمیایی ایی که بر روی گیاهان ویروسی انجام میشود بیشتر آن را کنترل میکند و جلوی افزایش آن را میگیرد.
بطور کلی برای رفع ویروس از گیاه معمولا از روش های زیر استفاده میشود:
- حذف منبع ویروس از گیاه به وسیله هرس کردن و جدا کردن آن قسمت
- استفاده از بزر سالم برای کشت
- برنامه های کاشت و برداشت را تغییر دهید
- کنترل حشراتی که احتمال ناقل بودن ویروس را دارند
- رعایت کردن تناوب و آویش
- قرنطینه برای کنترل گیاهان ویروسی
کاملا مشخص است که در میان سه عامل بیماری در گیاهان که اعم از قارچی، باکتریایی و ویروس ها می باشند همپوشانی خاصی وجود دارد و همینطور بیماری هایی که به وسیله عوامل غیر زنده نیز به وجود آمده اند مانند علف کش ها و یا مشکلاتی که نماتد ها به وجود آورده اند کاملا قابل شناسایی، کنترل و همچنین از بین بردن عامل می باشد.
کلمات کلیدی: نشانه و علائم بیماریهای ویروسی – تشخیص بیماریهای ویروسی گیاهان – کنترل ویروس های گیاهی
