(تراریوم – باغ شیشه ای – پلانتاریوم – جعبه گیاه – کاشت تراریوم)

تراریوم

تراریوم یک ظرف شیشه ای و یا پلاستیکی سربسته ای است که گیاهان کوچکی در آن در حال رشد هستند. همین طور برخی از ظرف های دربازی که برای نمایش و پرورش گیاهان هم به کار می روند نوعی دیگر از تراریوم هستند. آن ها اغلب برای گیاهانی که شرایط نگهداری دشواری دارند و با شرایط معمولی خانه ها سازگار نیستند تهیه می شوند به این صورت شرایط را برای رشد گیاهان با کمترین مراقبت فراهم میکنند.

باغ شیشه ای همانند گلخانه ها احتیاج به وسائلی برای کنترل شرایط درونی خود مانند

نور
آب
دما نیاز دارند.

شرایط نگهداری

معمولا این اتاقک های رشدی با کنترل شرایط محیطی، بیشتر به منظور تزئین کاربرد دارند. زمانی که گیاهان در یک محیط سربسته رشد می کنند، رطوبت حاصل از تعرق و تبخیر از دست نمی رود و درون بدنه ظرف به قطره تبدیل و به خاک برگردانده می شود. این اتفاق با دیگر عوامل رشدی همراه می شود وگیاهان را قادر می سازد که در انواع ظرف های سربسته رشد کنند که این روش پرورش گیاهان را

انواع تراریوم

به طور کلی دو نوع جعبه گیاه وجود دارد. در نوع اول یک ظرف برای حفظ رطوبت یا بالا نگه داشتن رطوبت محیط بکار می رود که این ظرف هیچ تماسی با محیط کشت ندارد، و در اصل یک گیاه گلدانی درون یک ظرف بزرگتر قرار می گیرد. در نوع دوم میط کشت و یا بستر کاشت به طور مستقیم درون ظرف ریخته می شود و گیاهان مورد نظر در آن کشت می شوند.

در دسته بندی دیگر باغ های شیشه ای به انواع

باز
بسته
بشقابی تقسیم می شود که میزان رطوبت در تراریوم های باز بیشتر از بشقابی و در تراریوم های بسته از هر دو بالاتر است.

انواع باز و بشقابی نیاز به آب بیشتری دارند و خطر بروز بیماری ها در آن ها کمتر است. در نوع باز ارتفاع ظرف به اندازه خود گیاه است و در نوع بشقابی دیواره ظرف کوتاه تر از گیاه است و در این حالت گیاهان به طور کامل در معرض محیط اطراف قرار می گیرند.

ظرف کاشت

ظرفی که برای کاشت این گیاهان استفاده می شود باید شفاف باشد زیرا حرکت آب روی سطح شیشه ای بهتر از سطح پلاستیکی صورت می گیرد. گیاهی که درون ظرف قرار می گیرد باید به صورت واضح قابل دیدن باشد چرا که هر مانعی در این مورد باعث کاهش زیبایی آن می شود.
ظرف های کدر و یا دودی باعث کاهش نفوذ نور به درون گیاه می شود و این اتفاق اثر به شدت منفی روی رشد گیاه دارد.

شکل ظرف هم بستگی به سلیقه شخص دارد و می توان از انواع

بطری های شیشه ای
ظروف شیشه ای گرد
مخزن آکواریوم
ظرف نگهداری ماهی و ظرف های مشابه استفاده کرد(البته ظرف هایی هم مخصوص کاشت تراریوم وجود دارد).

انواع ظرف

عوامل تعیین کننده ظرف

از عواملی که تعیین می کند درون ظرف چه گیاهی با چه اندازه ای کاشته شود می توان به شکل و اندازه و دهانه ظرف اشاره کرد، به علاوه این که اگر ظرف ما کدر باشد تنها می توان از گیاهانی برای کاشت استفاده کرد که به نور کمی نیاز داشته باشند(مانند برگ قاشقی و سرخش برگ بیدی) نکته مهم دیگری که باید به آن توجه کرد این است که ظرف های با دهانه گشادتر برای حفظ رطوبت احتیاج بیشتری به آبیاری دارند و این ظرف ها به مراتب برای کاشت گیاهان راحت تر هستند.

ظرف کاشت

بستر کاشت

بستر کاشت باید دارای نکاتی باشد از جمله :

تمیز و عاری از علف های هرز، آفات و عومل بیماری زا باشد.
از زهکشی خوبی برخوردار باشد.
و این که از لحاظ مواد آلی غنی باشد.

زهکشی خوب باعث می شود هوای کافی برای رشد در اختیار گیاه قرار بگیرد که برای این کار می توان از خاک سبکی که همراه آن لایه ای از سنگریزه وجود دارد استفاده کرد. برای رشد ریشه گیاهانی که درون ظرف قرار می گیرند می توان مخلوطی از پیت ماس و خاک حاصلخیز باغچه را مخلوط کرده و یا آن را از تولیدکنندگان معتبر گیاهان گلدانی تهیه کرد.

کود

نکته مهمی که باید به آن توجه داشت این است که به هیچ وجه نباید به خاکی که برای کاشت استفاده می شود کود اضافه کرد زیرا قرار بر این است که گیاهان درون تراریوم رشد کندی داشته باشند. همان طور که می دانید استفاده از کودها می تواند خسارت زیادی برای گیاهان درون ظرف به همراه داشته باشد که از آن جمله می توان به آزاد شدن آمونیاک در کودهای نیتروژنه اشاره کرد که برای گیاه سمی بوده و ممکن است باعث مرگ آن ها شود.

بستر کاشت

انتخاب گیاهان برای تراریوم

مزیت اصلی یک باغ شیشه ای این است که می تواند رطوبت را در خود نگه دارد در نتیجه استفاده از کاکتوس ها و گیاهان گوشتی اشتباه است. همین طور با توجه به این که دیواره های ظرف مقدار نور وارد شده را کاهش می دهند گیاهانی که به نور کم متوسط سازگار هستند گزینه مناسبی برای کاشت در ظرف می باشد. اگر قرار است درون ظرف چندین گیاه کاشته شود باید به شکل، اندازه و رنگ برگ آن ها توجه کرد که متنوع باشند. گیاهانی که انتخاب می شوند نباید با داشتن برگ های درشت باعث سایه اندازی روی بقیه گیاهان شوند و این که شرایط محیطی برای گیاهانی که قرار است در این ظرف کاشته شود یکسان باشد.

مراحل ساخت

لایه ای که در ابتدا درون ظرف ریخته می شود مواد درشتی مانند: شن، سنگریزه یا قطعات سفال می تواند باشد(فراهم کردن زهکش) این لایه می تواند ۲٫۵ سانتی متر عمق داشته باشد.
ریختن قطعات درشتی از ذغال فعال روی لایه اول که به صورت فیلتر عمل کرده و گازهای بدبو و سمی را جذب می کند، این لایه می تواند ۱٫۵ سانتی متر عمق داشته باشد.
گذاشتن یک توری ظریف و یا لایه ای از خزه اسفاگنوم به عنوان جذب آب اضافی که در انتهای ظرف تجمع نکند.
ریختن حدود ۵ سانتی متر خاک آماده شده برای کاشت

کاشت گیاه در پلانتاریوم

ایجاد یک حفره و کاشت گیاه درون آن، این حفره باید فضای کافی برای ریشه گیاه را داشته باشد. گیاهانی که باید در جدار شیشه قرار بگیرند باید ابتدا کاشته شوند و برای بطری های که از همه جهات در معرض دید هستند باید گیاه بلندتر وسط قرار گیرد.
در صورتی که ظرف کنار دیوار قرار میگیرد باید بستر کاشت به صورت شیبدار آماده شود که ارتفاع آن در سمت دیوار بیشتر از قسمت جلویی باشد.

پس از کاشت گیاهان می توانیم ظرف خود را با

قطعات سنگ
مجسمه
چوب
غلاف بذر و دیگر مواد طبیعی تزئین کنیم.

تزئین

مراقبت

(باید توجه داشت که استفاده از این ابزار باعث نشود که حشرات و عوامل بیماری زا به درون ظرف وارد شود) و بعد از آن با استفاده از یک آبپاش و اسپری کردن آب به شاخ و برگ گیاهان درون ظرف آن ها را شسته و آبیاری کنیم. بعد از آن هم دیواره داخلی ظرف را با پارچه و یا اسفنجی که به انتهای یک میله متصل است تمیز کرده. بعد از این که شاخ و برگ گیاه به صورت کامل خشک شد می توانیم درب ظرف را ببندیم، و تا یک هفته پس از کاشت گیاهان درون ظرف باید نهایت مراقبت را داشته باشیم زیرا بیشتر بیماری ها در این مدت ظاهر می شود. هر نوع برگ یا بخشی از گیاه که مرده باشد و شروع به پوسیدن کند باید قبل از انتشار به سایر گیاهان سریعا حذف شود.

ابزار لازم برای کاشت تراریوم

برای ریختن محیط کشت به درون ظرف می توان از قیف استفاده کرد.
قاشقی با دسته بلند برای کاشت گیاه،
قاشقی با دسته بلند ایجاد حفره درون محیط کشت
کوبیدن خاک پنس بلند برای وارد کردن گیاهان حساس به درون بستر کاشت.
پارچه یا اسفنج برای پاک گردن جدار شیشه در انتهای کاشت.

مراقبت و نگهداری از جعبه گیاه شامل:

آبیاری
نور
دما
کوددهی
هرس
آبیاری
کنترل آفات و بیماری ها

آبیاری

گیاهان درون ظرف نباید بیش از حد آبیاری شوند و ظهور قطرات آب در سمت داخلی دیواره ظرف نشان دهنده یک سیستم موفق می باشد. اگر به اشتباه آبیاری زیاد انجام شد می توان با باز کردن درب ظرف آب اضافی تبخیر شود، و چون حذف آب اضافی مشکل است کم آب دادن راحت ترین کار ممکن است.

نور

پلانتاریوم ها از نظر نیاز نوری متفاوت هستند، و به هیچ وجه نباید در برابر نور مستقیم خورشید قرار بگیرند زیرا باعث تجمع گرما در ظرف و سوختن گیاهان می شود. در صورتی که مقابل پنجره قرار بگیرند باید هر از چند گاهی ظرف را چرخانده تا از خم شدن گیاهان در اثر نورگرایی جلوگیری شود.

دما

دمای مناسب برای این گیاهان حدود ۱۸ تا ۲۴ درجه سانتی گراد می تواند باشد.(گیاهانی که در مقابل پنجره هستند نوسانات دمایی بیشتری دارند)

دما

کوددهی

همان طور که در ابتدای مطلب عنوان شد استفاده از کود ضروری نیست زیرا قرار است ای گیاهان رشد کندی داشته باشند ولی پس از مدت طولانی می توان از کودهای ویژه با غلظت یک چهارم مقدار پیشنهاد شده برای گیاهان آپارتمانی استفاده کرد و دقت شود که محلول کود روی برگ ها باقی نماند.

هرس

اگر از گونه های پر رشد استفاده شده باشد و یا این که شرایط رشدی به قدری مناسب بوده که گیاه بیش از حد رشد کرده باشد باید شاخ و برگهای اضافی حذف شوند. در این حالت جوانه برداری و حذف جوانه های انتهایی بیش از بلند شدن بیش از حد گیاهان نتیجه بهتری نسبت به سرزنی شاخه ها دارد.

هرس