گیاه سالم گیاهیست که به بهترین شکل رشد کند. بیماریهای گیاهان این اصل را بر هم زده و سلولهای گیاهان و بافت آنها را تضعیف و یا تخریب کرده و اختلالاتی در چرخه زندگی و رشد گیاه بوجود می آورند. راه های ایجاد بیماری در گیاهان را میتوان به مسود کردن راه انتقال مواد مغذی و آب، جذب مواد داخل سلول های گیاه توسط عامل بیماری، بوجود آوردن اختلال و یا حتی از بین بردن متابولیسم سلولهای گیاه میزبان بوسیله ترشح مواد سمی و مضر برای گیاه و ضعیف کردن گیاه و استفاده از مواد مغذی برای رشد خود نام برد. برای شناسایی مهمترین عوامل بیماری زا در گیاهان با ما همراه باشید.
مهمترین عوامل بیماری زا در گیاهان
انواع زیادی از عوامل به وجودآورنده بیماری در گیاهان وجود دارد که به انواع گیاهان آسیب وارد میکنند. بیماریهای گیاهان را میتوان به روش های زیادی طبقه بندی کرد. در اینجایک طبقه بندی از مهمترین عوامل بیماری زا در گیاهان را برایتان بازگو میکنیم:
۱-بیماریهای واگیردار:
این بیماریها از طریق ارتباط مستقیم قابل انتقال به گیاهان سالم هستند. که میتوان از آنها به عنوان مهمترین عوامل بیماری زا در گیاهان یاد کرد :
• بیماریهایی که توسط قارچها بوجودآمده اند.
• بیماریهایی که توسط پروکاریوتها بوجودآمده اند . این موجودات هسته سلول آنها غشای پوشاننده ندارد و از گیاهان استفاده میکنند
• بیماریهایی که توسط گیاهان عالی پارازیت بوجودآمده اند. این موجودات نوعی انگل های ریشه ایی هستند
• بیماریهایی که توسط ویروسها بوجودآمده اند.
• بیماریهایی که توسط پروتوزوآها بوجودآمده اند. موجوداتی تک یاخته که اصطلاحا پروتوزوآ به نام پروتوزوآ شناخته میشنود که بصورت مستقل از مواد ارگانیک یا بافت های آلی گیاهان تغذیه می کنند
۲- بیماریهای غیرواگیردار :
این بیماریها از طریق ارتباط مستقیم قابل انتقال به گیاهان سالم نیستند و در صورت وجود شرایط نامناسب برای گیاهان بوجود می آیند.
• حرارت کم یا بیش از اندازه
• رطوبت کم یا بیش از اندازه
• نور کم یا بیش از اندازه
• آلودگی هوا
• نبودن یا کمبود اکسیژن
• مسمومیت ها و …
مهمترین عوامل زنده بیماری زا در گیاهان
این عوامل عموما از گیاه یا بذر یاموجودات و حشرات ناقل بیماری به گیاه سالم سزایت میکند. پس باید عاملی وجود داشته باشد تا بیماری به گیاه سالم منتقل شود.این عوامل را میتوان به شاخه های زیر دسته بندی نمود
- قارچ ها : قارچ ها عموما در محیط های گرم و مرطوب میتوانند تکثیر و رشد پیدا کنند . این موجودات زنده جزوءی از گیاه محسوب میشوند ولی برای بقای خود و گرفتن مواد مغذی با مشکل روبرو هستند که بدلیل زندگی در گیاهان مجبور به تغذیه از آن ها میشوند
- باکتریها : باکتریها از انواع میکروب ها هستند که به دلیل تک سلولی بودن به راحتی تولید مثل کرده و اگر شرایط محیطی مناسبی پیدا کنند به سرعت تکثیر میشوند. مهمترین عوامل زنده بیماری زا در گیاهان باکتری ها هستند که پروتئینهای عملگر تولید میکنند که مستقیما به درون سلول گیاهان انتقال می یابد.از عوامل دیگری که میتوان باکتریها را در دسته عوامل بیماری زا قرار داد ترشح زهرابه هایی است که باکتری ترشح می کند که باعث مشود مواد غذایی و آب گیاه از آن خارج شده چرخه زندگی گیاه را بر هم زند و همچنین سیستم دفاعی آن را نیز مختل کند. که از مهمترین نشانه های آن می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- لکه برگی
- سوختگی
- شانکر
- پژمردگی آوندی
- لهیدگی
- تولید گال
- ویروس ها: ویروس ها موجوداتی میکروسکوپی هستند که اندازه های بسیار کوچک و غیر قایل رویت دارند که حتما باید محیطی زنده وجود داشته باشد تا بتوانند درون آن رشد و نمو کنند ویروس ها نیز از مواد مغذی گیاه استفاده کرده و درصورت عدم کنترل یا از بین نبردن آن میتواند خسارات جبران ناپذیری به گیاهان کشت شده وارد نماید.
- ویروئیدها : این موجودات بسیار ریز که از ویروسها هزاران مرتبه کوچکترند مانند ویروس ها زندگی میکنند یعنی باید موجود زنده ایی وجود داشته باشد تا درون آن رشد و تغذیه کند.
- نماتدها : این موجودات ظاهری شبیه به کرم ها دارند ولی در حقیقت کاملا با آنها متفاوتند. بیماری هایی که از طریق نماتدها به گیاه منتقل میشوند را مبتوان به ۲ دسته زیر تقسیم بندی کرد:
- نماتد مولد غده در ریشه
- نماتد ریشه مرکبات
کلمات کلیدی : مهمترین عوامل بیماری زا در گیاهان – علائم بیماری گیاهان