همانطور که می دانید طی سال های اخیر یکی از بزرگترین تهدیدهای امنیت غذایی حمله ملخ ها به مزارع بوده است. ملخ ها خطرناک ترين آفت كليه محصولات كشاورزي جهان هستند. ویرانگرترین آفت مهاجر جهان که اکثر مناطق جهان را در معرض خطر ناامنی شدید مواد غذایی و استرس معیشت قرار داده است، ملخ ها هستند. مبارزه با آفت ملخ از جمله اقداماتیست که برای هر کشاورزی لازم است با آن آشنا باشد.
ملخ ها بعلت داشتن تنوع گونه اي و تغذيه اي مي‌توانند به محصولات زراعي، مراتع، جنگل‌ها و باغ‌ها و … خسارت وارد كنند. در حال حاضر، برای جلوگیری از شیوع ملخ، استفاده از حشره کش های با طیف گسترده، اغلب در مقیاس بزرگ، تنها اقدام کنترلی موثر است.
از آنجائيكه محل اجتماع یا کانون ملخها دور از مزارع و غالبا در مراتع هست، كشاورزان تمايلي به مبارزه با آفت ملخ در خارج مزارع و باغات ندارند. به همین دلیل ملخ ها بعنوان آفات عمومي تلقي مي شوند و مسئول كنترل آنها برعهده بخش دولتي است. ولی در شرایطی که آفت مشاهده شد به خصوص در مناطقی که احتمال حمله آفات بیشتر است، کشاورزان باید تلاش کنند تا آفت را از بین ببرند.
در این مقاله سعی داریم شما را با انواع ملخ ها و مبارزه با آنها، آشنا کنیم. با ما همراه باشید.
انواع ملخ ها
قبل از تصمیم گیری در مورد انتخاب روش مبارزه باید نوع ملخ را شناسایی کرد. همچنین وسعت آفت را بررسی کرد. اگر وسعت کم باشد از روش های ساده مبارزه باید استفاده کرد. ولی اگر ملخ بالغ و بالدار باشد باید از روش های سریع استفاده کرد. در ملخ‌هایی مانند ملخ صحرایی و مراکشی که معمولا از کشورهای عربی وارد کشور می‌شوند، باید قبل از مهاجرت سریعا اقدام به مبارزه شود. بهترین زمان مبارزه با ملخها مرحله پورگی است. از جمله ملخ های آفت می توان موارد زیر را نام برد:
• ملخ صحرایی
• ملخ مراکشی
• ملخ ایتالیایی
• ملخ آسیایی
• ملخ سبز شاخک بلند
• ملخ کروتوکونوس
• ملخ شکم بادمجانی
مورد آخر یعنی ملخ شکم بادمجانی بومی استانهایی همچون استان سمنان و چهارمحال و بختیاری است که روی گیاهان مرتعی و محصولات کشاورزی فعال است. این حشره دارای یک نسل در سال است. زمستان گذرانی بصورت تخم بوده و فعالیت آن از نیمه اسفند شروع و تا اواخر خرداد سال بعد بطول می انجامد. این ملخ دارای پنج سن پورگی است. دامنه میزبانی حداقل ۴۰ گیاه مرتعی از خانواده های مختلف گیاهی دارد. تغییرات ناگهانی دما هنگام تفریخ تخم ها در اسفندماه و بارندگی های مستمر روی پوره ها از عوامل تاثیر گذار در کاهش آفت به شمار می روند.
مهمترین دشمنان طبیعی ملخ شکم بادمجانی می توان به سار، گنجشک، کلاغ و چند گونه مگس اشاره کرد. سم فنیتروتیون اثر بسیار خوبی در از بین بردن این ملخ دارد و روش محلولپاشی تلفات بیشتری را نسبت به بقیه روش ها داشته است.
روش های مبارزه با آفت ملخ
نکاتی که باید قبل از بکار بردن روش های مختلف جهت مبارزه با آفت ملخ، مورد توجه قرار دهید شامل موارد زیر هستند:
• اطلاعات: در مورد مکان، مرحله زندگی، اندازه و تراکم آلودگی
• حشره کش ها: انتخاب و کاربرد حشره کش های مناسب
• نیروی انسانی: نیروی انسانی آموزش دیده
• ماشین آلات
• یک سازمان برای تأمین بودجه، اجرا و ارزیابی روش های کنترل و ایجاد کمپین ها.
البته اقدامات کنترلی انجام شده هر کشور به منابع و برنامه های هماهنگ شده آن منطقه بستگی دارد. عملیات کنترل موثر به پرسنل آموزش دیده و با تجربه، مواد و تجهیزات کارآمد نیاز دارد. علاوه بر این، ایمنی کافی در مورد استفاده و نگهداری حشره کشها و خطرات آلاینده محیط زیست باید مورد توجه قرار گیرد.
در ادامه روش های مختلف مبارزه با آفت ملخ اشاره می کنیم:
– روش شیمیایی و استفاده از حشره کش ها
حشره کش ها ممکن است به صورت خشک به عنوان طعمه یا اسپری استفاده شوند. به عبارت دیگر، حشره کش ها به دو طریق روی ملخ ها تاثیر می گذارند. یا بلعیده می شوند و یا از طریق قسمت بیرونی بدن ملخ روی آن ها تاثیر می گذارد. در روش اول حشره کش ها را با مواد غذایی یا گیاهان طبیعی یا طعمه های مخصوص مخلوط می کنند. با بلعیده شدن این طعمه ها توسط ملخ ها، سیستم گوارش آنها مختل شده و آنها را از بین می برند.
از جمله غذاهایی که می توان با سم ترکیب و بعنوان طعمه استفاده کرد می توان به وعده غذایی ذرت، سبوس گندم، سبوس ذرت، پوست پنبه و سبوس برنج اشاره کرد. موارد دیگری که قابل استفاده هستند اما چندان مناسب نیستند شاملف زباله های نیشکر، ساقه ارزن، مغز ذرت، خاک اره و پوست برنج می شوند.
روش دوم روش تماسی که در این روش حشره کش را به شکلی که در روغن حل می شود، بطور مستقیم روی ملخ ها اسپری می کنند. در اینصورت سم از طریق کوتیکول بدن ملخ نفوذ و اثر می کند.
– مبارزه مکانیکی: کندن کانال در مسیر حرکت پوره ملخ ها
– روش گردپاشی: استفاده از ترکیب پودر گچ یا تالک با آفتکش
– سمپاشی افشانه ای: روش سریعی است و کاربرد زیادی در کشور ما دارد. در این روش آفتکش در قطرات ریز درآمده و پاشیده می شود.
– محلولپاشی: از ترکیب آب و آفتکش و از سموم با فرمولاسیون امولسیون استفاده می‌شود. البته برای مبارزه آفت ملخ موثر نیست.
– محلولپاشی به روش حجم بسیار کم ذرات (ULV): سم با فرمولاسیون خاصی در کارخانه آماده شده و معمولا به مقدار ۰٫۵ تا ۱ لیتر در هکتار برای مبارزه با ملخها استفاده می‌شود. سم با آب یا سم دیگری رقیق نمی‌شود و توسط سم پاش‌های خاصی به ذرات خیلی ریز (۵۰ تا ۱۰ میکرو متر) تبدیل می‌شود.
برای اینکه این ذرات خیلی بخار نشوند فرمولاسیون ULV بر مبنای روغن است و اگر سرعت باد حداکثر بین ۲ تا ۱۰ متر بر ثانیه باشد مناسب است. معمولا برای حمل مخزن سم پاش در مساحت‌های ۱۵ هکتار حمل دستی و ۱۰۰ هکتار از ماشین و بیش از ۵۰۰۰ هکتار از هواپیما استفاده می‌شود.
زمان مبارزه با ملخها
زمانی که پوره‌ها بین سنین ۳ تا ۵ هستند، ملخ‌های بالغ قبل از تخم ریزی، ملخها در زیستگاه اصلی قبل از مهاجرت، در نزدیکی میزبان، تراکم جمعیت به حد زیان برسد. تراکم پوره در متر مربع بیش از ۱۳ باشد یا تعداد ملخ بالدار بیش از ۲۵ باشد مبارزه شروع می‌شود.
سموم مورد استفاده برای از بین بردن ملخها
• فنيتروتيون (سوميتون) بصورت امولسيون ۵۰ % به نسبت يك ليتر در هكتار
• فنيتروتيون و مالاتيون ULV 96 %به نسبت نيم ليتر در هكتار (بوسيله سمپاشي يو ال ويی پاش)
د مالاتيون ۵۷ %به نسبت ۷/۰ ليتر در هكتار بصورت محلول پاشي روي پوره هاي سنين پائين با تراكم كم. چنانچه تراكم زياد باشد حداكثر ۵/۱ ليتر در هكتار مصرف مي‌گردد.
• كارباريل يا سوين ۸۵ % بصورت طعمه مسموم به نسبت ۵ كيلو سم و ۱۰۰ كيلو سبوس براي ۴ هكتار (حدود ۲۵ كيلو طعمه در هكتار) و بصورت محلول پاشي ۳ كيلو در هكتار
• ديفلوبنزورون ULV 45%با نام تجارتي ديميلين به ميزان ۲۵۰-۲۰۰ سي سي در هكتار
• دلتامترين ۲۵/۱ %ULV به ميزان نيم ليتر در هكتار
مکان تجمع و حمله ملخ ها
آلودگی می تواند در مناطق پرجمعیت و پرازدحام و یا در مناطق دور افتاده و دور از زراعت و سکونت انسان رخ دهد. در مناطق كشت شده کوچک معمولاً برای محافظت از محصولات كنترل فوری انجام می شود.
ولی هنگامی که مناطق زراعی مورد هجوم قرار می گیرند، کارهایی که فرد کشاورز می تواند انجام دهد، کارآمد نیست. کنترل ازدحام فقط با هواپیما می تواند با موفقیت انجام شود و حفاظت از گیاهان صورت گیرد.
هنگامی که آلودگی ملخ در بیابان یا مناطق دور افتاده دیگر رخ می دهد، کنترل آنها توسط تیم های مجهز انجام می شود. در صورت وجود نیروی کار کافی، آلودگی ها را می توان با طعمه و اسپری کردن حشره کش ها در مناطق زراعی کنترل کرد. اگر آلودگی زیاد باشد، نیاز به پاشش هوایی است.
دشوارترین مرحله بزرگسالی است. ملخ های بزرگسال بدلیل ازدحام و تحرک بسیار زیاد در جمعیت های پراکنده کار کنترل را بسیار دشوار می کنند. با توجه به تحرک آنها معمولاً فقط با سم پاشی توسط هواپیما می توان آن ها را از بین برد. چنین عملیاتی نه تنها به هواپیما و خلبانان مناسب بلکه همچنین به تیم های پشتیبانی قابل توجهی از زمین نیاز دارد که بر اساس هواپیماهای مناسب حمل می شوند. اگر ازدحام ملخ ها در نزدیکی کشت گیاهان باشد، می توان از طعمه و اسپری بوسیله دستگاه های سمپاشی محصول استفاده کرد.
کلمات کلیدی: ملخ شکم بادمجانی، سمنان، مبارزه با آفت ملخ
