کنترل جمعیت حشرات

(کنترل جمعیت حشرات – حشرات گیاه خوار – حشرات شکارگر – پارازیتوئید – حشرات انگل)

حشرات از گروه بندپایان و جز بزرگ ترین دسته موجودات زنده در روی زمین به حساب می آیند. حشرات بر اساس نوع تغذیه دارای تقسیم بندی زیر هستند:

در حال حاضر بیش از ۵۰% از گونه های حشرات امروزی از گیاهان تغذیه می کنند که به اصطلاح حشرات گیاه خوار نامیده می شود. اگر چه کره زمین از گیاهان بسیار متنوعی پوشیده شده است با این حال موانع زیر گیاهان را با ایجاد موانع فیزیکی و شیمیایی در برابر حشرات حفاظت می کند.

نبود مواد غذایی کافی
مشکلات دسترسی به مواد غذایی
حفظ تعادل آبی
تکامل مشکلات دفاعی

حشرات گیاه خوار

حشرات گیاه خوار بر اساس میزبان به دو دسته کلی تقسیم می شوند:

حشرات گیاه خوار مونوفاژ: به دسته ای از حشرات گفته می شود که تنها به یک نوع از گیاهان حمله می کنند.
حشرات گیاه خوار پلی فاژ: به دسته ای از حشرات گفته می شود که به چندین نوع گیاه حمله کرده و به اصطلاح آفات عمومی خوانده می شود.

بافت های گیاهی دارای غلظت نیتروژن کمتری نسبت به بافت بدن حشرات هستند و دستیابی به مقادیر کافی نیتروژن مشکل اساسی حشرات گیاه خوار جهت تغذیه محسوب می شود. نسبت اسید های آمینه در پروتئین گیاهی و جانوری متفاوت بوده و از این جهت بدن حشرات انرژی بیشتری نسبت به گیاهان دارد. موارد گفته شده موجب رشد کمتر و ناکارآمد بودن حشرات گیاه خوار نسبت به حشرات شکارگر می باشد.

حشرات برای استقرار روی گیاهان و تغذیه از آن ها از شیوه های متعددی استفاده می کنند. این شیوه ها شامل:

تغییر شکل پنجه پا
لوله کردن برگ
تغذیه از بافت برگی هستند.

گیاهان نیز با راه های فیزیکی و شیمیایی مختلف در مقابل حشرات از خود دفاع می کنند.

عوامل فیزیکی
- برگ های چرم مانند
- موم ها
- خار ها
- ترشحات چسبناک
- سطح براق برگ
عوامل شیمیایی
- مواد پیش ساخته سموم مانند نیکوتن
- ترکیبات کاهنده هضم مواد

راهکار های تغذیه ای حشرات گیاه خوار

برگ خواران
مکنده ها
مینوز ها یا کرم های معدنچی
حشرات گالزا
چوب خواران

حشرات به شیوه های گوناگون اقدام به تغذیه از بافت های گیاهی می کنند:

حشرات گیاه خوار برگ خوار:
ساده ترین روش حالت برگ خواری است که ملخ ها، چوبک مانند ها، بسیاری از پروانه ها، سخت بال پوشان و برخی از بال غشائیان در این گروه قرار دارند. این حشرات روی سطح گیاه آزادانه زندگی و حرکت می کنند و در صورت جمعیت انبوه می توانند سبزینگی میزبان خود را به صورت کامل مصرف نمایند.
حشرات گیاه خوار مکنده ها:
شته ها، زنجره ها، زنجرک ها و شپشک ها در این گروه جای دارند. این حشرات در سطح گیاه مستقر شده و با داشتن قطعات دهانی خرطوم مانند از شیره گیاهی تغذیه می کنند. این دسته جز مهمترین آفات کشاورزی هستند زیرا علاوه بر کاهش رشد گیاه میزبان خود باعث انتقال انواع بیماری های گیاهی نیز می شوند. در بین حشرات این گروه دسته زنجره ها به دلیل تغذیه از آوند چوبی (بر خلاف سایرین که از آوند آبکش تغذیه دارند) دوران طولانی تری حدود ۱۳-۱۷ سال برای تکمیل رشد خود سپری می کنند. (آوند چوبی دارای کمترین غلطت نیتروژن در گیاه می باشد)
مینوز ها یا کرم های معدنچی:
لارو های برخی از حشرات خانواده دوبالان، بال پولک داران، قاب بالان و بال غشائیان با قرار گرفتن در بین اپیدرم بالایی و پایینی سطح برگ از قسمت سبز گیاه تغذیه کرده و در سطح آن خطوط ویژه یا لکه هایی بوجود می آورند که باعث کاهش فتوسنتز گیاه می شوند.
حشرات گالزا:
اکثر حشرات گالزا جز راسته دوبالان، بال غشائیان و مکنده ها هستند. این حشرات بر روی برگ ها، جوانه ها، ساقه ها و اندام های تولید مثلی گیاه میزبان تولید گال می کنند. این حشرات با تغذیه خود از بافت های گیاهی در حال رشد، جهت تغذیه و رشد لارو ها و پوره های خود محفظه ای بنام گال در گیاه ایجاد می کنند. لازم به ذکر است برخی کنه ها نیز گاها ساختار های گال مانند ایجاد می کنند.
چوب خواران:
روش دیگری از تغذیه گیاه در حشرات، شاخه یا ساقه خواری می باشد. سوسک های پوست خوار، سوسک های شاخک بلند و سوسک های جواهر نشان در این گروه قرار دارند. حشرات چوب خوار غالبا به درختان در حال مرگ، گیاهانی که تحت تنش های مختلف از جمله آبیاری قرار گرفته اند و حتی در صورت جمعیت بالای این آفت به گیاهان سالم حمله کرده و با ایجاد دالان وسیع در آوند آبکش گیاه مانع از انتقال مواد غذایی از سمت ریشه به بالا و یا بالاعکس می شوند. این حشرات نیز مانند حشرات مکنده با انتقال عوامل بیماری زای گیاهی بخصوص بیماری های قارچی باعث خشک شدن گیاهان میزبان می شوند.
تغذیه از ریشه، بذر، گل، شیره و شهد گل طی دوره گرده افشانی یا شهد خواری از روش های دیگر تغذیه ای می باشد که از نظر خسارت به گیاه اهمیت چندانی ندارند.

حشرات شکارگر

حشرات شکارگر به آن دسته از حشراتی گفته می شود که پس از شکار غذای خود آن را سریعا کشته و می خورند. گروه های اصلی حشرات شکارگر شامل موارد زیر می باشد.

سنجاقک و آسیابک ها : که این حشرات در مرحله لاروی شکارگر و در مرحله بلوغ تغذیه خاصی ندارند.
آخوندک ها: حشرات بالغ گوشتخوار هستند و جز شکارگر ها حساب می شوند.
بالتوری ها: لارو های این حشرات شکار گر هستند.
برخی مورچه ها
گروهی از سخت بالپوشان که معروف ترین آن ها کفشدوزک ها می باشند.

پارازیتوئید ها

پارازیتوئید ها نیز مانند شکار گر ها به شکار خود حمله کرده ولی بر خلاف شکار گر ها در لحظه آن ها را نمی کشند. به آن دسته از حشراتی که توسط پارازیتوئید ها شکار شده اند پارازیت گفته می شود.

در کنترل بیولوژیک و مدیریت تلفیقی آفات از پارازیتوئید ها که به عنوان دشمنان طبیعی آفات شناخته شده اند استفاده زیادی می شود. در این روش حشرات پارازیتوئید، آفت گیاهی و یا میزبان خسارت زا را مورد حمله قرار می دهد و به مرور زمان آن را می کشند.

حشرات انگل

حشرات انگل بر اساس جایگاه قرار گیری روی میزبان به دسته تقسیم می شوند

حشرات انگل درونی
حشرات انگلی بیرونی یا خارجی

حشرات انگل درونی طی وسیعی از دوره زندگی و رشدی خود را در داخل میزبان سپری می کنند. اغلب حشرات پارازیتوئید در مرحله لاروی خاصیت انگلی دارند و در مرحله بلوغ فاقد این صفت می شوند. البته حشره ماده بالغ در زمان تخم ریزی به دنبال میزبان خود گشته و پس از تخم ریزی در داخل و یا روی بدن میزبان آن را پارازیت می کند. لارو سن اول با تغذیه و یا نفود به داخل بدن میزبان به عنوان انگل شناخته می شود.

حشرات انگل خارجی مدت زمان محدودی را روی بدن میزبان سپری می کند و تغذیه از آن را انجام می دهد. ناقلان بیماری های دام و انسان در این دسته از حشرات قرار دارند.

در میان حشرات مواردی هستند که تغذیه توام دارند یعنی در یک مرحله رشدی هم دارای فاز شکارگری و هم دارای فاز گیاه خواری هستند. البته موارد فراوانی هستند که در مراحل مختلف دارای فاز مختلف تغذیه ای هستند یعنی در مرحله لاروی شکارگر و در مرحله بلوغ فاقد این صفت می شوند.