بعضی کشاورزان، آتش زدن کاه و کلش گیاه قبلی را برای آسان شدن عملیات شخم و آماده سازی زمین برای کشت بعدی انتخاب میکنند، درحالیکه این روش مضر است و از نظر علمی نیز نه تنها سودی برای زمین به همراه نخواهد داشت بلکه باعث افزایش فرسایش خاک شده و مصرف کودهای شیمیایی را افزایش داده اکسیژن خاک را گرفته و باعپ سله بستن خاک و بر هم زدن ساختمان خاک مخصوصا در اراضی شور میشود.
کشاورزان دلایل متعددی برای این کار دارند از جمله:
- آماده کردن زمین برای کشت دوم
- از بین بردن علف های هرز در نزارع
- از بین بردن آفت ها
- از بین برد بیماریها
- جلوگیری از نشت آب باران
- جلوگیری از، از بین رفتن ازت، کلر و زردی برگ گیاهان و …
تاثیر سوزاندن بقایای گیاهی
سوزاندن بقایای گیاهی در زمین کشت شده مضرات فراوانی به بار خواهد آورد. این روش از نظر علمی به هیچ عنوان روشی مناسب جهت پاکسازی زمین نخواهد بود زیرا که تاثیرات مخربی از جمله: فرسایش شدید خاک، کاهش حاصلخیزی خاک، کاهش عناصرغذایی که ریشه گیاهان از آن تغذیه می کنند، کاهش نفوذپذیری خاک، کاهش فعالیت میکروارگانیسم‌های خاک، چهره نازیبا در طبیعت، بروز مشکلات زیست محیطی و همچنین در صورت محافظت نشدن آتش،خسارات اقتصادی را به همراه دارد.
همچنین از جمله مضرات آتش زدن بقایای گیاهی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- نابودی موجودات مفید موجود در خاک : با این عمل تمامی موجوداتی که در خاک زندگی میکنند میمیرند چرا که با آتش زدن دمای خاک به شدت بالا رفته و تقدیری جز مرگ برای موجودات برایشان رقم نمیخورد.
- افزایش مصرف کودهای شیمیایی: با آتش زدن کاه و کلش تمامی مواد مغذی خاک ز بین رفته و کشاورز مجبور به استفاده از کوهای شیمیایی برای تغذیه خاک و کشت میشود.
- کاهش راندمان کودها : هنگامی که خاک حاصلخیز و مغزی باشد استفاده از کود ها نتایج بهتری به همراه خواهد داشت.
- ایجاد آبشویی در اثر روان آبها
- فرسایش خاک در بلند مدت
- اختلال در عبور و مرور در جاده ها و احتمال بروز تصادف به دلیل وجود دود زیاد در محیط اطراف
- آلودگی محیط زیست به وسیله دودی که این آتش زدن به همراه خواهد داشت و تا کیلومترها این دود احساس خواهد شد.
- بروز بیماریهای تنفسی بخصوص در کودکان و سالمندان
- تولید گازدی اکسید کربن که باعث افزایش گرمایش زمین شده و اثرات تخریبی فراوان دیگری بر خاک ایجاد می کند.
فواید استفاده نکردن از این روش
اگر از روش آتش زدن کاه و کلش برای پاک سازی زمین زراعی استفاده نشود فوایدی به همراه دارد. همانطور که میدانید زیادی مواد آلی در خاک بدلیل پوسیدن کاه وکلش باقی مانده از کشت بوجود می آید منجر به تامین مواد آلی و مغذی برای تغذیه گیاه میشود و همینطور موجودا هوازی درون خاک، باعث تامین مواد مورد نیاز گیاه شده و و ساختمان خاک اصلاح می گردد. همچنین باعث ذخیره آب در خاک شده و باعث می شوددر شرایط خشک سالی نیاز مبرم به آب پیدا نکرده و خاک رطوبت را در خود نگه دارد و به صورت تدریجی آبه را به گیاه باز پس دهد. این عمل میتواند جنبه های زیادی از جمله جنبه اقتصادی برای کشاورز داشته باشد. از جمله این فواید میتواند به موارد زیر اشاره کرد:
- کاهش نیاز به علوفه : اگر بقایای گیاهان سوزانده نشود میتوان از آن به عنوان غذای دام ها استفاده کرد ومنبع درآمدی برای کشاورز بوجود می آید
- استفاده به عنوان کمپوست برای تولید قارچ
- استفاده در مواد اولیه تولید ظروف یکبار مصرف گیاهی
- استفاده در کارگاه ها و کارخانه های صنایع چوب
طبق گفته کشاورزان و تجربه آنها هنگامی که زمین را آتش نمیزنند میتوانند تا ۲ برابر نسبت به زمانی که بقایای گیاهی را آتش میزنند محصول دریافت کنند.
نکته قابل تامل:
آتش زدن زمین زراعی باعث می شود دمای خاک به ۴۰۰ درجه برسد در حالیکه آب در دمای۱۰۰ درجه به جوش می آید و این یعنی تمامی رطوبت خاک گرفته و بخار میشود. به همین دلیل کشاورزانی که از روش آتش زدن کاه و کلش گیاهان استفاده می کنند زمانی که میخواهند کشت دوم خود را انجام دهند اجبارا و به دلیل عدم وجود رطوبت میزان مصرفی آب، برای کشت بسیار بالا میرود علاوه بر این موجودات و منبع تغذیه ریشه گیاه را نیز از بین برده و کشاورز مجبور به روی آوردن به استفاده از کود مشود. این عمل، صرفه اقتصادی کشت را برای کشاورز تا میزان قابل توجهی کاهش میدهد.
باید در نظر داشت که این عمل غیر قانونی بوده و برای آن مجازاتی در نظر گزفتع شده اما سالها بی توجهی باعث شده تا این عمل تبدیل به عادت شده زیرا که طبق قانون هر اقدامی که تهدید علیه بهداشت عمومی باشد مشمول مجازات میشود.
کلمات کلیدی: مضرات آتش زدن بقایای گیاهی – آتش زدن کاه و کلش – تاثیر سوزاندن بقایای گیاهی بر حاصلخیزی خاک
