علائم کمبود مواد معدنی در گیاهان

عناصر غذایی:

گیاهان از لحاظ نحوه ی نگهداری و همچنین حفاظت ریشه، تأمین آب و مواد غذایی و… به خاک نیازمند اند. باید به نکته توجه داشت سبزیجات و صیفی جات گلخانه ای نیز برای حفظ کیفیت خود و همچنین زودرسی باید از رشد سریعی برخوردار باشند و از جهت دیگر غالبا گیاهان گلخانه ای دارای ریشه های سطحی و ضعیف می باشند درنتیجه بایستی عناصر غذایی به فراوانی در اختیار آن ها باشد. به طور کلی می توان بیان کرد خاک گلخانه باید یک خاک غنی و همچنین با قدرت نگهداری بالا باشد.
در اکثر مواقع مواد مغذی گیاه توسط خاک گیاهان و کمپوستی که در آن ریخته می شود برطرف نمی شود.در نتیجه چنانچه گیاه در این موقعیت رشد کند قطعا با کمبود مواد مغذی روبرو می شود.

همچنین در بعضی مواقع شرایط نیز جهت رشد یک گیاه مناسب نیست. به این صورت که خاک گیاه عناصر غذایی لازم را در اختیار دارد ولی به دلیل اسیدی یا قلیایی بودن خاک، مواد مغذی به گیاه نمی رسد. به نوعی میتوان بیان کرد مهم‌ترین علت کمبود مواد غذایی در گیاهان همین دلیل است. شایان ذکر است خشکی و حتی آبیاری بیش ازاندازه هم نیز باعث به وجود آمدن کمبود مواد مغذی در خاک گیاهان می شود.
باید درک بهتری نسبت به تغذیه گیاهان و علائم کمبود آن کسب کنید. بهتر است که با علائم بیشتر آشنا شویم تا تشخیص مشکل آسان‌تر شود. سپس به مسائلی همچون زمان تعذیه گیاهی و کوددهی به گیاهان خواهیم پرداخت.
عموما بعضی از عناصر غذایی در خاک به مقدار کافی وجود ندارد و یا اصلاً وجود ندارند و به همین دلیل گیاهان و درختان توانایی تغذیه ی گیاه را از دست می دهند و سبب بروز محسوس و واضح تغییر رنگ و فرم برگ‌های مختلف، تغییر شکل ساقه و میوه و حتی بروز ریزش در غنچه‌های جوان می‌شوند.

علائم کمبود عناصر غذایی در گیاهان:

عنصرآهن:

آهن نقش بسیار مهم و اساسی در تولید کلروفیل دارد و درصورتیکه خاک گیاهان قلیایی یا آهکی باشد، گیاه در جذب این عنصر دچار مشکل می شود عموما علائم کمبود به صورت زرد شدن برگ‌ها به ویژه برگ‌های جوان در فواصل بین رگبرگ‌ها دیده می شود. در صورت کمبود شدید عنصر آهن امکان تیرگی کامل برگ نیز می باشد.
در مواقع مشاهده ی علائم کمبود عناصر غذایی در گیاهان همچون عنصر آهن باید از محلول پاشی کود کلات آهن و همچنین سولفات آهن در زمان رشد استفاده کرد.

عنصر منگنز:

از جمله علائم کمبود منگنز به خصوص در رگبرگ‌ها سبب بروز و مشاهده علائم زردی خواهیم بودالبته شایان ذکر است در محصولاتی همچون گوجه فرنگی و حبوبات سبب کوتاه شدن گیاه نیز خواهد شد..
در صورت مشاهده علائم کمبود منگنز میتوان کود سولفات منگنز را به کشاورز معرفی کرد.

عنصر مس:

این عنصر از جمله مواد معدنی در گیاه می باشد، از علائم کمبود این عنصر می توان به زردی تدریجی کلیه برگ‌های قرار گرفته در قسمت‌های در حال رشد اشاره کرد.
کمبود عنصر مس در اکثر مواقع در خاک های فاقد مواد آلی همچون خاک های دانه درشت مشاهده می شود.
شایان ذکر است حضور بیش از حد آهن و فسفر در خاک از جذب مس جلوگیریکرده و علائم کمبود را بروز می دهد.
جهت جلوگیری و افزایش کمبود مس می‌توان از کود سولفات مس به روش های کود خاکی و محلول پاش استفاده می شود.

عنصر بور:

جهت جذب عنصر بور توسط گیاه خاک لزوما باید PH بالای ۷ را باید داشته باشد
یعنی در شرایط خاک‌های اسیدی و یا فاقد عناصر آلی مانند خاک‌های شنی و همچنین زمین‌های با بارندگی فراوان شاهد علائم کمبود عنصر بور خواهیم بود.
زمان کمبود عنصر بور اولین اثر کمبود آن در رشد ساقه و کوتاه شدن ساقه ها قابل مشاهده است. شایان ذکر است در صورت کمبود بور در فصل های خشک تاثیر بسیار زیادی در گرده افشانی گیاهان دارد.
کمبود عنصر بور به ویژه در محصولاتی همچون چغندر قند سبب خرابی قسمت‌های داخلی و مغز گیاه خواهد شد. البته یکی از علائم کمبود بور شباهت زیادی به کمبود کلسیم دارد به همین دلیل کشاورز به این نکته بسیار باید توجه داشته باشد، این کمبود سبب تغییر رنگ قسمت‌های انتهایی نوک ساقه‌ها به رنگ قهوه‌ای و بعد سیاه شدن و مرگ تدریجی گیاه می شود.
در صورت اطمینان از کمبود عنصر بور در گیاه بایستی به نسبت معین محلول پاشی انجام شود.

عنصر ازت :

ابتدا باید به این موضوع بپردازیم که عنصر نیتروژن جزو پرمصرف ترین عناصر غذایی گیاهان جهت تأمین اسیدهای آمینه وهمچنین پروتئین سازی آن‌ها است و نیز کلروفیل مورد نیاز گیاهان متفاوت از این عنصر شکل می‌گیرد.
در زمان کمبود نیتروزن گیاهانی نظیر جو، گندم و گیاهان تزئینی سبب کوتاه شدن، ورس ، رشد نازک برگ، زردی و چروک شدگی برگ می شود.
به تدیج برگ‌ها تغییر رنگ می دهند به صورتیکه از سبز به سبز روشن تبدیل می شوند و سپس نوک برگ‌های مسن شروع به زرد شدن می کند.
به منظور رفع کمبود ازت می توان از کودهای دامی، آلی و همچنین سولفات آمونیوم استفاده کرد.

عنصرفسفر:

در صورت کمبود فسفر به تدریج در برگ‌ها از سبز به زرد متمایل شده تغییر رنگ می‌دهند و همچنین رگبرگ‌ها نیز که معمولاً به رنگ بنفش هستند به سبز متمایل به زرد تغییر رنگ داده و البته گیاه ضعیف و لاغر می شود. همچنین طعم شیره داخل میوه ترش و گوشت آن نرم خواهد شد.
جهت تأمین منابع مورد نیاز فسفات‌ می توان از کودهای دی آمونیوم فسفات، N.P.K و… استفاده کرد.

عنصر پتاسیم:

کمبود پتاسیم سبب بروز علائمی همچون کاهش فواصل میانگره‌ای، کوتاه شدگی ساقه و شاخه‌ها می‌شود. و البته گاها برگ‌‌های گیاه به سبز خاکستری تغییر رنگ دادهمی شود والبته در برخی مواردبرگ دچار زردی، رنگ پریدگی و سوختگی می شود. تمام این تغییرات از حاشیه شروع و به تدریج با تشگیل نکروز تا ساقه ادامه پیدا می کند.
استفاده از کودهایی همچون کلروپتاس، سولفات پتاسیم و نیترات پتاسیم بسیارموثر است در جهت رفع نیاز گیاه.

عنصر کلسیم:

در کمبود کلسیم به تدریج انتهای نوک برگ‌ها شروع به جمع شدن می شود و البته بافت برگ شروع به سوختگی می‌کند و تا حد خشک شدن پیش می رود
جهت درمان سریع گیاهان مختلف بایستی از کود کربنات به همراه سولفات منیزیم و کلات استفاده می شود.

عنصر گوگرد:

می توان گفت علائم کمبود گوگرد بسیار مشابه علائم کمبود نیتروژن می باشد، در صورت کمبود گوگرد می توان ضرر قابل توجهی به گیاهان و دانه های روغنی وارد می شود همچنین سبب کاهش سطح برگ و کوتاه شدن و توقف رشد ساقه‌ها می شود.
با شدت گرفتن کمبود گوگرد به ویژه در برگ درختان هلو، شلیل و… برگ‌های جوان شروع به زرد شدن، پیچیدگی و در انتها قرمزی کرده و موجب ریزش خزان در برگ‌های مسن خواهد شد.
استفاده از کودهای گوگردی در درمان گیاهان مبتلا به کمبود گوگرد بسیار موثر می باشد.

کلمات کلیدی: ( عناصر غذایی ، علائم کمبود عناصر غذایی در گیاهان ، مواد معدنی در گیاه )