تداخل استفاده از سموم

تابحال برای شما پیش آمده که بخواهید دو یا چند کار را با هم همزمان انجام دهید؟ به عبارتی با یک تیر دو نشان بزنید؟ در برخی موارد به سود شماست و در مواقعی هم باعث ضرر و زیان می شود. مثلاً اگر در بحث کشاورزی بخواهیم مثالی بزنیم، باید بگوییم که معمولاً کشاورزان تمایل دارند دو یا چند سم و کود را با هم ترکیب کنند تا به یکباره محلولپاشی انجام دهند. به نظر شما این کار می تواند مفید باشد یا ممکن است منجر به خسارت شود؟
بحث این مقاله در همین رابطه است. اینکه چه سمومی را می توان با هم ترکیب کرد و چه سمومی را مجاز نیستیم با هم ترکیب کنیم. این مساله یکی از مهمترین بحث ها در کشاورزی است. زیرا در صورتی که اشتباهی صورت گیرد، ممکن است یک مزرعه یا یک باغ دچار خسارت جبران ناپذیری شود. با ما همراه باشید تا بیشتر در مورد تداخل سموم علفکش بدانید.

اختلاط سموم

تداخل یا اختلاط به این معنی است که دو یا چند سم یا کود را با هم مخلوط و روی گیاه اسپری می کنند. این اختلاط برای کشاورزان چند مزیت دارد: اول اینکه از نظر اقتصادی به صرفه است. زیرا با توجه به بالا بودن هزینه های سمپاشی، بجای دوبار سمپاشی، این کار را یکبار انجام می دهند و در هزینه ها صرفه جویی می کنند.
دوم اینکه در برخی موارد باعث افزایش کارایی سم یا کود می شود. برخی سموم با هم سازگارند و باعث می شوند که تاثیر آنها بیشتر شود، ولی برخی دیگر با هم ناسازگارند. در صورت ناسازگاری، یا تاثیر سموم کم می شود و یا به مسمومیت گیاه منجر می شود. اگر ناسازگار باشند، از جمله عوارض نامطلوبی که روی گیاه به جای می گذارد، می توان به گیاهسوزی، زردی، ریزش گل، جوانه و برگ، خشکیدگی سرشاخه ها و … اشاره کرد.

اختلاط سموم و کودها چهار حالت دارد:

۱- اثر خنثی یا بی اثر: در این حالت دو سم یا کود با هم مخلوط و روی درختان پاشیده می شوند. این دو هیچ اثری روی یکدیگر ندارند و مانند این است که هر کدام جداگانه استفاده شده اند.
۲- اثر تشدیدکنندگی یا سینرژیستیک: وقتی دو سم با هم مخلوط می گردند، تاثیرشان به مراتب بیشتر از زمانی است که به تنهایی به کار برده می شوند. به عبارتی اثر تشدیدکنندگی دارند. این حالت مفید است. هم آفات را بهتر کنترل می کند و هم صرفه اقتصادی دارد. همچنین ممکن است موجب کاهش مصرف سموم هم شوند.
۳- اثر آنتگونیستی یا کاهش دهندگی: در این حالت که مطلوب هم نیست، اختلاط سموم باعث می شود اثر همدیگر را کاهش دهند. این اثر موجب کاهش کنترل آفات می شود و ممکن است باعث ایجاد مسمومیت در گیاهان شود.
۴- اثر افزایش دهندگی: این اثر معمولاً بین دو سم یا کود اتفاق نمی افتد. با افزودن موادی مثل صابون ها یا کود اوره به سمومی مثل علف کش ها، اثر سم را افزایش می دهند.
اصلی ترین بحث در مورد تداخل سموم، مساله ناسازگاری آنها با هم است. ناسازگاری زمانی رخ می دهد که اختلاط دو یا چند سم منجر به ایجاد عوارض نامطلوب در گیاه می شود. مثلا سمومی که فرمولاسیون (emulsifiable concentrate) EC دارند را نمی توان با یک سم با فرمولاسیون WP (wettable powders) مخلوط کرد. یا سمومی که دارای فرمولاسیون EC هستند را نباید با قارچکش ها یا علف کش ها مخلوط کرد که جنبه شیمیایی دارد. در برخی موارد هم جنبه فیزیکی دارد. مثلاً تداخل سموم علفکش با سولفات آهن، موجب گرفتگی و مسدود شدن شلنگ ها و نازلهای سمپاش می شود. معمولاً سازگاری یا ناسازگاری فرمولاسیون سموم، بصورت شیمیایی بروز می کند.
اختلال دو سم با هم بیشتر برای کنترل همزمان دو یا چند آفت انجام می شود و باید در این مورد بسیار احتیاط کرد. در مورد تداخل سموم علفکش ها هم باید دقت زیادی کرد و باید به این نکته توجه داشت که دو علف کش تاثیر آنتاگونیستی روی هم نداشته باشند. مثلا گلایفوسیت یا رانداپ قابل اختلاط با پاراکوات نیستند. چون مکانیزم عمل این دو کاملاً با هم متفاوت است. معمولاً روی لیبل سموم اختلاط آن ها نوشته می شود. در صورتی که منعی وجود نداشته باشد می توان سموم را با هم مخلوط کرد.
در صورت اختلاط سموم، قبل از اینکه آنرا در سطح وسیع محلول پاشی کنید، روی یک گیاه آن را تست کنید. اگر بعد از ۲ تا ۳ روز مشکلی برای گیاه بوجود نیامد، می توانید آن را در سطح وسیع سمپاشی کنید.معمولاً تداخل سموم علفکش با حشره کش ها کار صحیحی نیست و در موارد استثنایی انجام می شود.

برای آزمایش تداخل سموم علفکش (از جنبه شیمیایی)، همواره موارد زیر را مد نظر قرار دهید:

سمومی که می خواهید با هم ترکیب کنید را با دوز مشخص تهیه کنید. سپس آن ها را مخلوط کنید. اگر مواردی که در زیر گفته شده، مشاهده نشد، این دو سم از نظر شیمیایی با هم سازگارند:
۱٫ پس از مخلوط کردن، دو فاز جداگانه تشکیل ندهند.
۲٫ رسوب یا ته نشین نشوند.
۳٫ تغییر رنگ ندهند.
۴٫ بصورت ذرات روغنی شکل معلق در نیایند.
۵٫ ترکیب خمیری ایجاد نکنند.
با این وجود بعد از حصول از سازگاری شیمیایی، برای اطمینان بیشتر این ترکیب را در سطح کوچکتری آزمایش کنید تا از عدم گیاهسوزی اطمینان حاصل کنید.
باید مراقب باشید و قبل از اینکه اقدام به مخلوط کردن سموم کنید، کاملا بررسی کنید و ببینید آیا می توان آنها را با هم مخلوط کرد یا خیر. در ادامه جدول اختلاط سموم ارائه شده است که در مورد سازگاری و عدم سازگاری سموم شما را راهنمایی می کند.

کلمات کلیدی: ( جدول اختلاط سموم ، تداخل سموم علفکش )