گوجه فرنگی میوه روزهای دلنشین ما ایرانیان! میوه ای که خاطرات غذاهای دلنشین را برای ما تداعی می کند. میوه ای که کمتر غذایی هست که در آن به کار نرفته باشد.
اما کشاورزان و گلخانه دارانی که اقدام به پرورش این محصول می نمایند اغلب با مشکلاتی مواجه می شوند که بسته به میزان عوامل محیطی مثل دما، نور، رطوبت نسبی و … بروز پیدا می کند. عواملی مثل آفات، بیماری ها، عوارض، کمبودها و یا عوامل متفرقه که بیماری های گوجه فرنگی را به همراه خواهد داشت !!!
بیشترین موارد ثبت شکایات گلخانه داران و کشاورزان اغلب به بیماری ها و آفات نسبت داده می شود اما با نگاهی گذرا به برنامه های کود دهی ثابت شده است که بوته های گوجه فرنگی که به لحاظ تغذیه ای بهینه تر کود مصرف کرده اند دچار بیماری ها و آفات کمتری شده اند. با شناسایی بیماری ها و آفات بومی منطقه هم می توان با بررسی نشانه های آن دید جامع تری نسبت به پیشگیری و درمان آنها انجام داد.
پیشنهاد می شود از راهنمای مزرعه کشت گوجه فرنگی جهت مطالعه یک محصول بیشتر بهره جست.
تقریبا تمامی گیاهانی که گل تولید می کنند و گل آنها تبدیل به میوه می شود در اقلیم های یکسان آفات و بیماری های یکسانی را تجربه می کنند. اما بعضی از این آفات و بیماری ها در محصول گوجه فرنگی بیشتر دیده می شود. منشا بیماری های گوجه فرنگی معمولا باکتری ها، قارچ ها، ویروس ها و نماتدها هستند که در زیر با نگاهی گذار به نشانه های آن در جهت شناسایی عمومی پرداخته می شود:
بیماری های باکتریایی:
این نوع از بیماری ها معمولا با نقاط گردی که بعدها با گسترش آلودگی تبدیل به دایره های گرد می شوند بروز کرده و یا با لکه های هشتی شکل در بعدها به کل حاشیه برگ ها بروز می یابند. نوع دیگر آنها نیز باعث انسداد آوندی می شوند که با برش اوریب ساقه کاملا مشهود هستند.
گاهی اوقات هم با درگیر کردن میوه در شرایط گسترش بیماری نقاط دایره ای روی میوه مشاهده می شود.
بیماری های قارچی:
این نوع از بیماری ها عموما روی برگ ها به صورت لکه های بدون زاویه مشاهده می شوند که از این نظر با نشانه های بیماری باکتریایی متفاوت است.
البته باید این نکته را عنوان کرد که بعضی از بیماری های قارچی نیز همانند نشانه های بیماری های باکتریایی نقاط گردی را از خود به جا می گذارند که باید با کارشناسان مربوط مشورت کرد.
بیماری های ویروسی:
بیماری های ویروسی غالبا با خودی خود روی گیاه بروز نمی یابند. غالبا بیماری های ویروسی بایستی از طریق یک زخم از روی بدن حشرات یا کنه ها به گیاه انتقال یابد تا آلودگی شروع شود. به طور مثال آفات مکنده نظیر شته سهم بسزایی در آلودگی های ویروسی دارند.
عمده ویروس هایی که غالبا در ایران ایجاد آلودگی می نمایند ویروس های موزائیک گوجه فرنگی و پیچیدگی برگ زرد گوجه فرنگی هستند که آلودگی بالایی را خصوصا در گلخانه ها ایجاد می نمایند
آفات گوجه فرنگی:
غالبا آفاتی نظیر مگس سفید، مینوز برگ گوجه فرنگی، شته جالیز، کنه حنایی و کرم میوه گوجه فرنگی عمده آفاتی هستند که خسارت های مستقیم و غیر مستقیم روی گوجه فرنگی باقی می گذارند که میتواند عملکرد را به طور جدی تحت تاثیر قرار بدهد. این آفات غالبا در فضای باز و گلخانه ها ایجاد آلودگی کرده و غالبا در ایران برای مبارزه با این آفات از مبارزه شیمیایی استفاده می گردد.
توصیه اغلب متخصصان و کارشناسان در این حوزه همیشه این بوده است که مبارزه شیمیایی علیه آفات گوجه فرنگی بدون در نظر گرفتن بقیه فاکتورها نظیر کنترل علف های هرز یا استفاده از کودهای نیتراته کمتر در تغذیه، تاثیر به مراتب کمتری را روی کنترل آفات و یا حتی بیماری ها می گذارد.
بیماری های گوجه فرنگی:
بیشتر اختلالات فیزیولوژیکی که اغلب به علت شرایط محیطی نامساعد بروز می کند در زیر به همراه دلایل آن آورده شده است:
- پوسیدگی گلگاه – مستقیما در اثر تغذیه نامتعادل و خصوصا در شرایط کمبود کلسیم از محل ته میوه شروع به لکه انداختن قهوه ای رنگ می نماید که عواملی نظیر آب آبیاری سرد و برودت هوا به طور غیر مستقیم باعث تشدید بیماری می شود.
- آفتاب سوختگی- در اثر تابش نور مستقیم آفتاب بعضی از نقاط میوه دچار لکه های سفید و برنزه شده که با نرم شدگی میوه همراه شده و بازار پسندی آن را کاهش می دهد. پیشنهاد استفاده از شیلدهای کلسیمی باعث کاهش این نوع خسارات می گردد.
- صورت گربه ای- در این نوع اختلال گوجه به صورت لپ دار درمی آید و مرز های مشخصی روی میوه به وجود می آید. دمای پایین،علف کش ها،تغییرات شدید رطوبتی خاک و نیتروژن زیاد باعث تشدید و به وجود آمدن این عارضه می شوند.
کلمات کلیدی: ( بیماری های گوجه فرنگی ، نشانه های بیماری ، مبارزه با بیماری )