کوددهی سیب زمینی

(کوددهی سیب زمینی – کاشت سیب زمینی – تولید سیب زمینی)

کوددهی سیب زمینی

مطالعه نوشتار حاضر را به تمام کسانی که قصد کشت سیب زمینی یا بر عهده گرفتن مسولیت کارشناسی مزارع سیب زمینی را دارند توصیه میکنم.
کوددهی سیب زمینی یکی از مهم ترین مسائل در کشت سیب زمینی می باشدکه به عوامل بسیار متفاوتی وابسته است:

• حد بحرانی عناصر موجود در خاک اطراف ریشه
• شرایط دمایی منطقه
• شناخت مراحل فیزیولوژی گیاه
• شرایط رطوبتی حاکم بر منطقه
• کشت سال قبل در زمینی که در حال جاضر کشت در آن صورت می گیرد
• نوع واریته سیب زمینی
• نوع سیستم آبیاری و امکانات محلول پاشی زارع
• توان اقتصادی کشاورز
• قیمت نهایی محصول تولیدی

و عوامل ریز و درشت بسیاری که باید تمامی آنها در یک برنامه جهت کوددهی سیب زمینی مورد توجه قرار بگیرد.
پیش از آنکه به عناصر مورد استفاده فرمول های کودی و عناصر مصرفی ان بپردازیم در ابتدا توضیح مختصری در خصوص عوامل تاثیر گذار ارائه می دهیم.

حد بحرانی عناصر موجود در اطراف ریشه

یکی از اساسی ترین اقدامات پیش از کاشت سیب زمینی انجام آزمایش خاک می باشد که به طور کاربردی درصد برخی عناصر و مشخص شدن بعضی فاکتور ها در آن از اهمیت بالایی برخوردار است، هم چون:

• در صد نیتروژن موجود در خاک
• در صد پتاسیم موجود در خاک
• در صد فسفر موجود در خاک
• در صد کلسیم موجود در خاک
• در صد منیزیم موجود در خاک
• در صد عناصر میکرو موجود در خاک
• PH و ECمحلول در خاک
• در صد مواد آلی موجود در خاک

زمانی که محصول سیب زمینی برداشت می گردد در حقیقت عناصر معدنی خاک تخلیه شده و از آن خارج می شود. پس می توان اینطور نتیجه گرفت که برای تولید یک تن سیب زمینی میزان های مشخصی از عناصر معدنی مورد نیاز می باشد که جهت رسیدن به عملکرد مطلوب در هکتار باید ذخیره عناصر معدنی در خاک در حدی باشد که بتوان به تولید مورد انتظار منجر شود.

شناخت مراحل فیزیولوژی گیاه

گیاه سیب زمینی در هر مرحله رشد خود نیاز به یک سری از مواد معدنی خاص دارد و یا به عبارت دیگر مصرف برخی عناصر توسط گیاه در آن مرحله خاص بیش تر و حیاتی تر می گردد برای نمونه:

1. برای استقرار گیاه و افزایش ریشه زایی عناصری همچون فسفر و کلسیم اهمیت دارند.
2. در مراحل رشد زایشی و افزایش فتوسنتز نیاز گیاه به نیتروژن، منیزیم و عناصر میکرو افزایش می یابد.
3. در شروع غده دهی و تشکیل غده ها نیاز به فسفر مجدد افزایش می یابد.
4. در مرحله درشت شدن و سایز گرفتن غده ها اوج مصرف پتاسیم آغاز می گردد.

با شناخت زمان صحیح مصرف می توان به بالاترین بهره وری در خصوص استفاده از فرمول های کودی متفاوت دست یافت.

کشت سال قبل

توجه به این که در فصل گذشته یا سال گذشته چه محصولی در زمین کشت گردیده است کمک بزرگی به جهت دهی برنامه تغذیه ای خواهد کرد.

• در صورتی که کشت سال قبل سیب زمینی بوده باشد انتظار کاهش عملکرد خواهیم داشت
• در صورتی که کشت سال قبل غلات بوده باشد افزایش عملکرد خواهیم داشت
• در صورت وجود آیش نیز انتظار افزایش عملکرد خواهیم داشت

به طور کلی میزان برداشت عناصر و هم چنین مواد آلی از خاک در عملکرد و تدوین برنامه های کودی بسیار با اهمیت است.

نوع واریته سیب زمینی

نوع واریته سیب زمینی در خصوص ارائه برنامه کوددهی از اهمیت بالایی برخوردار است. برخی عوامل تاثیر گذار شامل موارد زیر می باشد:

• زود رس یا دیر رس بودن واریته
• توان رشد رویشی واریته مورد نظر
• کیفیت نهایی غده های تشکیل شده

برای نمونه در واریته هایی که از رشد رویشی بالایی برخوردار هستند باید در مصرف نیتروژن دقت بیش تری داشته و در صورت نیاز میزان نیتروژن مصرفی نسبت به سایر ارقام کاهش یابد.

نوع سیستم آبیاری و امکانات محلول پاشی

روش مصرف انواع فرمول های کودی در کشت سیب زمینی وابستگب بالایی به نوع سیستم آبیاری دارد. انواع سیستم های آبیاری که در کشت سیب زمینی مورد استفاده قرار می گیرد شامل:

• آبیاری تحت فشاری قطره ای که به وسیله نوار تیپ اجرا می گردد.
• آبیاری تحت فشار بارانی که موجب پاشش آب روی سطح گیاه می گردد.
• آبیاری غرقابی که قدیمی ترین شیوه آبیاری است.

در هر کدام از این سیستم های آبیاری محدودیت هایی وجود دارد که در ارائه برنامه کودی باید مدنظر قرار بگیرد. در یک دسته بندی ساده و کلی دو دسته مواد کودی داریم:

1. مواد یا فرمول های کودی محلول در آب
2. مواد یا فرمول های غیر محلول یا نامحلول در آب

طبیعتا استفاده از مواد کودی محلول در آب در سیستم آبیاری تحت فشار امکان استفاده بهینه از عناصر را خواهد داد ولی در صورتی که کشت تحت آبیاری غرقابی باشد ممکن است استفاده از مواد کودی محلول در آب جهت تزریق در سیستم آبیاری بهر وری نهایی نهایی عناصر را کاهش داده و شاید بهتر باشد بخش عمده مواد کودی قبل از کاشت به زمین اضافه گردد.

توان اقتصادی کشاورز

قیمت نهاده های کشاورزی و به خصوص انواع کود ها در تدوین استراتژی های تغذیه ای سیب زمینی بسیار مهم می باشد در صورتی که کشاورزان سیب زمینی کار محدودیت منابع مالی داشته باشند. باید در استفاده از انواع کود ها یک اولویت بندی منطقی انجام داد و سپس شروع به خرید و کوددهی نمایند

در زیر به اولویت هایی به طور مختصر اشاره می کنیم:

1. عناصر ماکرو (نیتروزن، پتاسیم، فسفر) نسبت به عناصر میکرو در اولویت هستند.
2. نیتروژن و پتاسیم نسبت به فسفر در اولویت هستند.
3. عناصر ماکرو (نیتروزن، پتاسیم، فسفر) نسبت به کلسیم و منیزیم در الویت هستند.
4. کلسیم و منیزیم نسبت به منگنز در اولویت هستند.

با در نظر گرفتن موارد بالا می توان منابع مالی را در جهت صحیح هدایت کرد.

قیمت نهایی محصول تولیدی

در صورتی که قیمت نهایی در بازار افزایش یابد طبیعتا کشاورزان اطمینان سرمایه گذاری بیش تری پیدا کرده و در نتیجه ریسک افزایش میزان کوددهی را بالا می برد.
به تجربه مشاهده شد نوسان قیمت محصول در ماه آخر کشت سیب زمینی بر روی نرخ مصرف پتاسیم تاثیر بالایی دارد و شامل دو حالت کلی است:

1. افزایش قیمت منجر به افزایش مصرف پتاسیم توسط کشاورزان می گردد.
2. کاهش قیمت منجر به کاهش مصرف پتاسیم توسط کشاورزان می گردد.

تولید سیب زمینی

تولید سیب زمینی به طور کلی در مناطق متنوعی از ایران صورت می گیرد و با اهداف و جهت بازار های مختلفی از جمله:

• جهت مصرف تازه خوری در میادین میوه و تره بار
• جهت فراوری در کارخانجات
• جهت تولید بذر در سال های آینده

تولید سیب زمینی همواره هزینه بالایی برای کشاورزان داشته است و در صورتی که قیمت نهایی در حد مطلوب نباشد موجب خسارت اقتصادی به کشاورزان می گردد. عوامل مختلفی تولید سیب زمینی را تحت تاثیر قرار می دهد.

در زیر به طور مختصر به برخی از این موارد اشاره می کنیم:

• آفات، بیماری ها و علف های هرز
• برنامه های کودی و تغذیه ای
• صادرات سیب زمینی به کشور های حاشیه خلیج فارس
• تغییر شرایط آب و هوایی و …

کاشت سیب زمینی

کاشت سیب زمینی امروزه توسط ماشین آلات پیشرفته کشاورزی انجام می گردد و بذر کاری هایی مخصوص این کار در دسترس کشاورزان می باشد.
کاشت سیب زمینی در حقیقت کاشت غده های تولید شده در سال قبل می باشد که به صورت های زیر انجام می شود:

• کاشت غده های کامل تحت عنوان مینی تیوبر
• کاشت تکه هایی از یک غده با سایز بزرگ

در هر دو حالت در صورت رعایت موارد زراعی کشاورز می تواند به عملکرد مطلوبی دست یابد.

در مطالب آتی به کلاس ها و رده بندی های غده های بذری به تفصیل خواهیم پرداخت.

فرمول های کودی مورد استفاده

جهت کوددهی و تغذیه در کاشت سیب زمینی پیش از آنکه بدانیم چه عنصری را در چه زمانی باید مصرف کرد باید به فرمول های کودی که ابزار اصلی کوددهی می باشند شناخت داشته باشیم.
فرمول های کودی دارای اهمیت در زراعت سیب زمینی به شرح زیر می باشد:

1. کود شیمیایی اوره جهت تامین عنصر نیتروژن
2. فرمول کودی سولفات پتاسیم جهت تامین پتاسیم و گوگرد
3. فرمول کودی نیترات کلسیم جهت تامین کلسیم و نیتروژن
4. فرمول کودی نیترات پتاسیم جهت تامین پتاسیم و نیتروژن
5. فرمول کودی سولفات منیزیم جهت تامین منیزیم و گوگرد
6. فرمول های کودی سولفات روی و سولفات منگنز
7. کلات های پایدار آهن
8. انواع فرمول های NPK

استفاده از مواد کودی ذکر شده می تواند عملکرد نهایی مزارع سیب زمینی را به طور چشم گیری افزایش دهد. در مطالب بعدی در خصوص زمان و روش های مصرف فرمول های کودی ذکر شده  برای تولید سیب زمینی به تفصیل خواهیم پرداخت.

(کوددهی سیب زمینی  – کاشت سیب زمینی– تولید سیب زمینی)

(فروشگاه اینترنتی بهرویش همیار کشاورزان)

www.behrooyesh.ir