(مواد غذایی مورد نیاز گیاه – عناصر تغذیه ای گیاه – تقسیم بندی عناصر غذایی مورد نیاز گیاه)
مواد غذایی مورد نیاز گیاه
به طور کلی مواد مغذی (Nutrient)، شامل مواد مفید در غذای مصرفی موجود زنده بوده که آن موجود برای رشد خود و نیز زنده ماندن به آن مواد نیازمند است. گیاهان مواد مغذی مورد نیاز خود را به صورت مستقیم به واسطه ی ریشه‌ها در خاک، و از برگ‌های خود از جوّ می گیرند. جهت رشد گیاه، عناصر غذایی مختلفی ضروری می باشد که این عناصر از طریق خاک و هوای اطراف گیاه تأمین می گردد.
تقسیم بندی عناصر غذایی مورد نیاز گیاه
به طور کلی می توان گفت تقسیم بندی عناصر غذایی مورد نیاز گیاه بر اساس میزان مصرف به سه دسته ی زیر است:
-
دسته اول: عناصری که گیاه توسط هوا و آب دریافت می کند:
- اکسیژن (O)
- هیدروژن (H)
- کربن (C)
که هر گیاه عناصر اکسیژن، هیدروژن و کربن را از طریق هوا و آب آبیاری جذب می کند. در واقع عناصر اکسیژن و هیدروژن را از طریق آب (H2O) و کربن را از طریق دی اکسید کربن (CO2) موجود در هوا جذب می کند.
-
دسته دوم: عناصر پر مصرف گیاه | عناصر ماکرو (Macro Elements)
تعدادی از عناصر به میزان زیاد مورد نیاز و مصرف گیاه است که به این عناصر، عناصر پرمصرف گفته می شود و شامل عناصر زیر است:
- نیتروژن یا ازت (N)
- گوگرد (S)
- فسفر (P)
- منیزیم (Mg)
- پتاسیم یا پتاس (K)
- کلسیم (Ca)
- نیتروژن | ازت (N): این عنصر محرک رشد گیاه بوده که ۱ تا ۴ درصد از ماده خشک گیاهی را شامل می شود. نیتروژن به دو صورت آمونیوم یا نیترات با ریشه های گیاه از خاک جذب شده و در گیاه با ترکیبات حاصل از سوخت و ساز کربوهیدرات ها ترکیب می شود تا آمینو اسید ها و در آخر پروتئین ها را به وجود آورد. چون ازت جز ضروری و مهم پروتئین ها بوده، در نتیجه این عنصر در اکثر فرآیند های رشد و تولیدی گیاه دخالت دارد. از طرف دیگر، تأمین این عنصر برای گیاه در جذب عناصر تغذیه ای دیگر نیز مهم است.
- فسفر (P): عنصر غذایی فسفر بین ۰٫۱ الی ۰٫۴ درصد از ماده خشک گیاهی را تشکیل می دهد که نقش اساسی در انتقال انرژی ایفا می کند. در نتیجه فسفر در فرایند فتوسنتز و تمامی فرآیندهای شیمیایی – فیزیولوژیکی در گیاه نقش اصلی را دارد. فسفر عنصری مهم جهت تقسیم سلولی و گسترش و رشد بافت های گیاهی بوده که باعث رشد گیاه می شود. کمبود فسفر در بیش تر خاک های کشاورزی و خاک هایی که به دلیل تثبیت فسفر قابلیت استفاده از آن محدود شده، وجود دارد.
- پتاسیم (K): عنصر غذایی پتاسیم حدود ۱ الی ۴ درصد از ماده خشک گیاهی را تشکیل داده و وظایف متفاوتی در گیاهان دارد. پتاسیم باعث فعال شدن ۶۰ آنزیم مختلف شده که با توجه به این موضوع متوجه می شویم که عنصر پتاسیم نقش حیاتی و مهمی در ساخت کربوهیدرات ها و پروتئین ها دارد.
عنصر غذایی پتاسیم باعث افزایش:
- بهبود عملکرد رژیم آبی گیاهان
- تحمل به خشکی
- تحمل به کم آبی
- تحمل به یخ زدگی
- تحمل به شوری آب و خاک
شایان ذکر است گیاهانی که دچار کمبود پتاسیم نبوده و از پتاسیم به خوبی تأمین شده باشند، کم تر تحت تأثیر بیماری های گیاهی قرار میگیرند.
- منیزیم (Mg):عنصر منیزیم جزء مرکزی کلروفیل یا همان سبزینه برگ ها که انرژی خورشیدی را جذب می کند، است. ۱۵ الی ۲۰ درصد از منیزیم موجود در گیاهان در بخش های سبز رنگ آن وجود دارد. این عنصر در فعالیت های آنزیمی مربوط به انتقال انرژی در گیاه نقش به سزایی دارد.
- گوگرد (S): عنصر گوگرد در گیاهان تا ۰٫۵ درصد از ماده خشک گیاهی را شامل شده که جز اصلی در شکل گیری پروتئین‌های گیاهی است. در نتیجه، گوگرد نیز همانند فسفر و پتاسیم جهت رشد گیاه مهم بوده اما نقش این عنصر غالباً کم تر به حساب می آید.
- کلسیم (Ca): عنصر کلسیم جهت رشد ریشه و نیز به عنوان جزء ساختمانی دیواره سلولی مهم و اساسی است.
با توجه به وجود میزان کافی از عنصر کلسیم در بیش تر خاک ها، کمبود این عنصر در خاک مناطق حاره ای که به شدت از این عنصر خالی شده اند، اتفاق می افتد. بنابراین می توان گفت هدف از استفاده عنصر کلسیم در آهک دهی کم شدن مقدار اسیدیته و قلیاییت خاک است.
-
دسته سوم: عناصر کم مصرف گیاه | عناصر میکرو (Micro Elements)
این عناصر به میزان کمتر مورد نیاز گیاه می باشد. عناصر تغذیه ای کم مصرف یا همان عناصر میکرو شامل:
- آهن (Fe)
- منگنز (Mn)
- مس (Cu)
- مولیبدن (M)
- کلر (Cl)
- بُر (B)
- روی (Zn)
این عناصر همه اجزای کلیدی برای رشد گیاه می باشد که قابل مقایسه با ویتامین ها در تغذیه انسان هستند. جذب اندکی از این عناصر، محدوده تأمین بهینه آن ها را بسیار محدود می کند. قابلیت استفاده از این عناصر بیش تر به واکنش و pH خاک بستگی دارد. باید توجه داشت که استفاده بیش از حد از عنصر بُر اثر سوء بر گیاه داشته و موجب ایجاد مسمومیت می شود. علاوه بر عناصر ذکر شده، عناصر دیگری نیز وجود دارد که تقسیم بندی عناصر غذایی مورد نیاز گیاه مفید و مهم است مانند سیلیس و کبالت. باید توجه داشت که عناصری مانند سرب و جیوه برای گیاه مضر می باشند.
کمبود عناصر تغذیه ای گیاه
عدم رسیدگی به وضعیت عناصر تغذیه ای گیاه ، عملکرد و کیفیت محصول را به طور چشمگیری کاهش داده و درنهایت تولیدکننده متضرر می گردد. می توان گفت کلید سودآوری محصول که بایستی رعایت شود به شرح زیر است:
- دانستن قواعد رژیم و عناصر تغذیه ای گیاه
- تشخیص به موقع علائم کمبود
- بیشبود عناصر غذایی
- استفاده از کودهای مناسب
شرکت تخصصی کشاورزی بهرویش یکی از بزرگ ترین تولید و توزیع کنندگان نهاده های کشاورزی در ایران بوده که همواره آماده ی پاسخ گویی به شما عزیزان در زمینه ی کشاورزی می باشد. شما می توانید در طول شبانه روز به پایگاه اینترنتی بهرویش به آدرس behrooyesh.ir مراجعه کرده و از مشاوره رایگان کارشناسان مجرب ما نیز بهره مند گردید و خریدی مطمئن و آسوده داشته باشید.
(مواد غذایی مورد نیاز گیاه – عناصر تغذیه ای گیاه – تقسیم بندی عناصر غذایی مورد نیاز گیاه)
(فروشگاه آنلاین بهرویش همیار کشاورزان)
