نکات مهم در مدیریت گلخانه – اصول اساسی گلخانه داری موفق – اصول مدیریت گلخانه
هر یک از گیاهان برای داشتن رشد مطلوب نیاز به شرایط خاصی از نظر شدت نور، دما، میزان رطوبت هوا و خاک دارند.
برای محافظت از گیاهان از عوامل طبیعی از جمله باد، طوفان، باران، سرما و یخبندان و … نیاز است تا شرایطی فراهم شود تا بتوان به تولید و پرورش گیاهان تجاری پرداخت.
گلخانه به محیطی با شرایط کنترل شده اطلاق می شود که در آن می توان هم گیاهان زینتی پرورش داد و هم سبزیجات و صیفی جات خارج از فصل تولید کرد.
با توجه به سرمایهگذاری زیادی که در این زمینه صورت میگیرد، فقدان مدیریت صحیح در احداث گلخانه، انتخاب مکان، نوع گلخانه و پوشش نامناسب، باعث عدم بهرهوری مناسب از سرمایه و امکانات خواهد شد.
به دلیل اهمیت فراوانی که مدیریت گلخانه دارد، ما در این مقاله برآنیم تا اصول مدیریت گلخانه و همچنین اصول اساسی گلخانه داری موفق را مورد بررسی قرار دهیم.
اصول مدیریت گلخانه
گلخانه های تجاری یک صنعت گسترده در سراسر جهان را تشکیل می دهند.
مدیران گلخانه های بزرگ می دانند که گلخانه یک کارخانه تولید غذا و گل است که نیاز به توجه مداوم و مدیریت دقیق دارد.
یکی از اصول مدیریت گلخانه، مدیریت آب و هوا در محیط آن است.
کنترل آب و هوا یک مسئولیت اصلی مدیران گلخانه است.
این شامل تأمین بهینه نور، گرمایش، تهویه، عایق کاری و آبیاری، همچنین اطمینان از تمیز و عاری بودن آن از آفات تهاجمی، بیماری ها و آلودگی های قارچی است.
تجارت در گلخانه تنها در صورتی که محصولات کشاورزی سودآور باشند، می تواند رونق بگیرد.
این سودآوری شامل کلیه جنبه های اصول مدیریت گلخانه می شود.
مدیریت مؤثر گلخانه شامل کارآیی انرژی و محافظت از محصولات زراعی است که باعث کاهش هزینه ها می شود.
تاکتیک ها عبارتند از آبیاری مناسب گلخانه، نظارت بر سلامت عمومی گیاهان، مدیریت آفات، کنترل بیماریها، حفظ پاکیزگی و اطمینان از عملکرد صحیح محیط مصنوعی می باشد.
کنترل انرژی و کارآیی- اصول مدیریت گلخانه
مدیر گلخانه قبل از هر چیز لازم است بداند که تولید محصولات گلخانه ای را باید در اقلیم های سازگار با محیط زیست و با صرفه اقتصادی انجام دهد.
بنابراین نمی توان از سیستم های قدیم و ناکارآمد برای صرفه جویی در مصرف انرژی استفاده کرد.
نکات مهم در مدیریت گلخانه برای حفظ انرژی و افزایش بازدهی در گلخانه ها
۱-برای گیاهان روزبلند چراغ های فتوپریودیک نصب کنید.
گیاهان روزبلند در شب هایی با طول کمتر از ۱۰ ساعت به گلدهی می روند.
نوع گیاهان از نظر روز بلند و روزکوتاه بودن باید مشخص شود تا برحسب نیاز آن ها نوردهی انجام شود.
کاهش میزان روشنایی مصنوعی و جایگزین کردن وسایل نوری ناکارآمد با روشنایی فتوپریودیک کارآمدتر می تواند بازده بزرگی در صرفه جویی انرژی داشته باشد.
لامپ های رشته ای بهترین لامپ های فلورسنت هستند.
CFL ها یک چهارم میزان انرژی را نسبت به چراغ های رشته ای مصرف می کنند.
علاوه بر این، گرمای کمتری را در طول دوره نوری تولید می کنند.
۲- از چراغ هایی با شدت نور بالا برای گیاهان جوان استفاده کنید.
رشد گیاه به فتوسنتز بستگی دارد.
جایی که آنها نور را به انرژی تبدیل می کنند.
نوردهی با شدت بالا، میزان فوتون های بیشتری به گیاهان جوان می رساند.
در نتیجه مصرف انرژی را به میزان قابل توجهی کاهش می دهد.
توجه به این نکته ضروری است بدانید که چراغهای HPS و MH باعث افزایش دمای گلخانه می شوند.
اما آنها فتوسنتز بیشتری را در گیاهان جوان ایجاد می کنند.
در نتیجه باعث کاهش مصرف انرژی و مدیریت گرما می شود.
به عبارت دیگر، گیاهان جوان که در زیر چراغ های پر فشار رشد می کنند، سالم تر بوده و سریعتر از گیاهان دیگر رشد می کنند.
بنابراین باعث می شود دوره رشد کوتاه تر شود و انرژی کمتری مصرف کنند.
-
اساس مدیریت دمای گلخانه در زمان رسیدگی محصول
گیاهان در هر مرحله از رشد نیاز به درجه حرارت های متفاوتی دارند.
آنها نسبت به چرخه های گرمای طبیعی در چهار فصل واکنش نشان می دهند. با افزایش دما، سرعت رشدشان بالاتر می رود.
در مقابل، با کاهش دما، رشدشان کند می شود.
همه گیاهان دارای دمای بهینه ای هستند که در آن سریعترین رشد را انجام داده و بهترین بازده را ارائه می دهند.
این دما از گیاه به گیاه متفاوت است و مدیران باتجربه گلخانه، دمای مطلوب گیاه کشت شده را می دانند.
دمای بهینه از ابتدای چرخه عمر گیاه تا پایان آن باید بطور دقیق محاسبه و کنترل شود.
۳-استفاده از استراتژی های ادغام دما
آب یک عنصر غیر قابل جایگزین در کلیه سیستم های کنترل آب و هوای گلخانه است.
متعادل کردن دمای آب باعث می شود که از گرمازدگی گیاهان در روز و سرمازدگی آن ها در شب جلوگیری شود.
علاوه بر این، تنظیم دمای آب می تواند بطور قابل توجهی در انرژی صرفه جویی کند.
۴-نشت هوا را کاهش دهید.
از دست دادن هوای گرم مصنوعی می تواند یک هزینه عمده باشد.
کاهش نشت هوا موجب صرفه جویی زیادی در حفاظت از انرژی گلخانه می شود.
برای جلوگیری از هدر رفت انرژی، نکات زیر را در نظر بگیرید:
به شکاف ها و سوراخ های کوچک در پوشش گلخانه توجه کنید.
- از درها، پنجره ها و دریچه های تهویه عایق استفاده کنید.
- فضای گلخانه را عایق بندی کنید.
- دستگاه های خودکار برای باز و بستن کردن دهانه ها را به درستی تنظیم کنید.
- در صورت لزوم دستگاه های خروجی هوا را خاموش کنید.
- اطمینان حاصل کنید که همه درها و پنجره ها به درستی بسته و محکم می شوند.
۵-پوشش ها و دیوارهای جانبی
طراحی مناسب گلخانه های تجاری بر اساس الگوی طلوع و غروب و زاویه های تابش نور خورشید در فصول مختلف انجام می شود.
در نتیجه دیوارهای گلخانه ها در ضلع شمالی ساخته می شوند.
بنابراین کمتر در معرض نورهای شرقی، جنوبی و غربی از سطح زمین قرار می گیرند.
۶-جداره های عایق کاری و سقف قابل تنظیم نصب کنید.
افزایش بیش از حد نور خورشیدی می تواند به اندازه نشت هوا و انتقال گرمای حرارتی به قسمت خارجی پرهزینه باشد.
انرژی صرف شده برای خنک کردن فضای داخلی گلخانه ها می تواند در گرمای تابستان بسیار پر هزینه باشد.
یک راه حل کارآمد و ارزان، ایجاد سایه در فضای گلخانه در دوره های شدید تابش نور خورشید است.
این پوشش ها همچنین برای جلوگیری از اتلاف گرما در شب های سرد نیز کاربرد دارند.
نصب پوشش های سقفی و دیوارهای قابل جمع شدن برای اطمینان از عملکرد صحیح و جلوگیری از هدر رفت انرژی لازم است.
برخی از مدیران گلخانه های تجاری پس از نصب پوشش های قابل تنظیم، تا ۳۰ درصد صرفه جویی انرژی را گزارش می دهند.
بهتر است برای طراحی و نصب سیستم های پیشرفته پوشش گلخانه، پیمانکاران حرفه ای را استخدام کنید.
۷-نصب غشای ضد میعان
مبارزه با رطوبت بیش از حد یک فرایند ثابت است.
با رسیدن سطح رطوبت به حداکثر ظرفیت، تراکم به طور طبیعی در سردترین سطوح رخ داده و تبدیل به مایع می شود.
در شب، معمولاً این اتفاق در سقف های گلخانه ای یا روی سطوح سرد مانند وسایل فلزی و دیوارها رخ می دهد.
غشای پلی اتیلن پوشیده از ماده ضد میعانات به راحتی در دسترس و نسبتاً ارزان است.
این غشا اجازه می دهد تا آب ریخته شود و به راحتی از بین برود.
در نتیجه از ریزش روی برگ های گیاه جلوگیری می کند و از آسیب قارچها و حشرات در امان می مانند.
نصب پوشش های ضد میعانات روی لعاب یا سایر سطوح یک سرمایه گذاری شایسته در گلخانه است.
۹-تجهیزات مکانیکی مناسب
کلیه گلخانه های تجاری به بعضی از منابع گرمایشی مکانیکی، سرمایش، توزیع آب و تجهیزات تهویه نیاز دارند.
تجهیزات کنترل آب و هوا نیاز به تعمیر و نگهداری روزمره دارند.
بعضی اوقات به دلیل برنامه های سخت محصول برداشت محصول، نادیده گرفته یا به تعویق می افتد.
برنامه های منظم تعمیر و نگهداری و استفاده از تکنسین های ماهر، می توانند بخاری، پمپ، تهویه هوا، سیستم های تهویه و کنترل کننده های حرکت هوا را در شرایط مطلوب نگه دارند.
نگهداری و تعمیر به موقع تجهیزات کنترل آب و هوا می تواند در هزینه های تعمیر و مصرف انرژی صرفه جویی کند.
همچنین از خرابی و از بین رفتن محصولات جلوگیری می کند.
۹-تجهیزات کنترل کننده آب و هوا را به موقع با تجهیزات پیشرفته جایگزین کنید.
عملیات گلخانه ای تجاری با همان معضلی روبرو است که اکثر مشاغل آن را تجربه می کنند.
تکنولوژی در صنعت گلخانه ای با سرعت بالایی پیشرفت می کند.
تجهیزات قدیمی – حتی اگر به خوبی نگهداری شوند – نمی توانند با بسیاری از محصولات و سیستم های جدید که راندمان انرژی برتر دارند رقابت کنند.
مدیران گلخانه باید تصمیم بگیرند چه زمانی تجهیزات كنترل آب و هوا را جایگزین كنند.
مدیران خوب تجهیزات خود را بررسی می کنند و طول عمر مورد انتظار آن را محاسبه می کنند.
در نتیجه می توانند بهترین زمان برای خرید و نصب تجهیزات کنترل آب و هوا با کارایی بالا را تعیین کنند.
کنترل های پیشرفته رایانه ای در دستگاه های جدید منجر به کاهش هزینه های نیروی کار و افزایش بازده محصول می شود.
شناخت نرخ بازده و تصمیم گیری در مورد سرمایه گذاری های هوشمندانه در زمینه کنترل آب و هوا نقش مهمی در مدیریت تجاری گلخانه ای دارد.
۱۰-از مزایای استفاده از محصول، بودجه و سرمایه های دولتی بهره مند شوید.
گلخانه های تجاری عملیاتی گران برای تأمین بودجه و بهره برداری هستند.
از تخفیف های موجود و فرصت های تشویقی برای سرمایه گذاران و مقامات دولتی استفاده کنید.
علاوه بر این، برخی از سازمان ها، برنامه هایی برای اعطای وام و کمک های مالی جهت کمک به احداث گلخانه های تجاری ارائه می دهند.
۱۲-استفاده از سیستم های تهویه برای کنترل حداکثر اقلیم
تهویه مناسب عامل اصلی در دستیابی به حداکثر کنترل آب و هوا است.
هدف اصلی تهویه، کنترل رطوبت داخل گلخانه است.
بنابراین با کاهش خطر حمله حشرات و بیماری، گیاهان می توانند به اوج عملکرد خود برسند.
عملیات گلخانه ای کوچکتر می تواند با تهویه منفعل کار کند.
اما گلخانه های تجاری در مقیاس بزرگ به عنوان مرکز کنترل آب و هوا به تهویه مکانیکی نیاز دارند.
کنترل رطوبت مهمترین وجه در کاربرد آب و هوای مصنوعی محسوب می شود.
همچنین می تواند یکی از ساده ترین عوامل کنترل و نگهداری اقلیم گلخانه باشد.
با نگه داشتن رطوبت در یک تنظیم بهینه، درجه حرارت برای حفظ مقرون به صرفه تر است.
در نتیجه خطر ابتلا به بیماری محصولات زراعی و حشرات بسیار کاهش می یابد.
کنترل رطوبت با مدیریت صحیح آب و به دنبال آن تنظیم درجه حرارت محیط گلخانه آغاز می شود.
مقدار آب موجود در جو گلخانه همراه با دمای هوا، به دما و فشار موجود در محیط آن بستگی دارد.
رطوبت تجاری ایده آل گلخانه حدود ۸۵ درصد و دمای آب و هوای مصنوعی آن نیز در حدود ۸۵ درجه فارنهایت است.
این قانون ۸۵/۸۵ به طور کلی تنظیم گلخانه ای تجاری ایده آل است.
تهویه، کلید دستیابی و حفظ قانون ۸۵/۸۵ است.
تهویه برای خلاص شدن از شر آب و رطوبت بیش از حد، چالش تجاری گلخانه ای است.
بهترین روش برای کنترل رطوبت، کاربرد ترکیبی از دستگاه های رطوبت گیر و هوا است.
جابجایی هوا اجازه می دهد تا هوای مرطوب و گرم داخل گلخانه با هوای خنک و خشک از محیط بیرون جایگزین شود.
هوای باقیمانده در گلخانه از طریق دستگاه های مرطوب کننده برقی عبور می کند.
رطوبت بیش از حد را به خود جلب می کند و به تخلیه آن از گلخانه اجازه می دهد.
به طور خلاصه می توان اصول اساسی در گلخانه داری موفق را اینگونه بیان کرد:
سرمایه گذاری در تکنولوژی- اصول اساسی گلخانه داری موفق
توسعه و بروزرسانی امکانات و تجهیزات گلخانه می توان باعثافزایش عملکرد محصولات گلخانه می شود.
عایق کاری صحیح، تهویه مناسب و تکنولوژی کنترل آب و هوای داخل گلخانه نیز از اهمیت بالایی برخوردارند.
از جمله سیستم های کنترل اقلیم گلخانه، گرمایش، سیستم های خنک کننده، سیستم کنترل رطوبت، آبیاری و هیدروپونیک.
استفاده از افراد متخصص- اصول اساسی گلخانه داری موفق
با استفاده از افراد متخصص و ماهر می توانید از هدر رفت سرمایه و انرژی جلوگیری کنید.
افرادی را استخدام کنید که توانایی کنترل تمامی شرایط را داشته باشد.
افرادی که از نحوه صحیح پرورش و تولید گیاهان آگاهی کامل داشته باشند.
علاوه بر این، مدیران گلخانه ها باید بتوانند برنامه ریزی و زمان بندی صحیح و دقیقی برای تولید و انجام فعالیت ها را داشته باشند.
داشتن یک تولیدکننده متخصص که مسئول هدایت و نظارت بر تولید گلخانه است، امری کاملا ضروری است.
این فرد تجهیزات و فرایندهای تکنولوژیکی را مدیریت می کند، تولید را برنامه ریزی می کند و بخوبی کارگران را راهنمایی می کند.
برنامه ریزی شغلی- اصول اساسی گلخانه درای موفقعلاوه بر موارد گفته شده، داشتن یک برنامه کاری از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
باید یک برنامه کاری جامع ارائه داد که نه تنها برداشت و اهداف تولید را دنبال می کند، بلکه باید شامل جزئیات کامل مربوط به آبیاری، کنترل آفت و گرده افشانی باشد.
همچنین نیروی انسانی به خوبی مدیریت شوند و وظایف افراد به طور دقیق برای آنها بیان شود. سخن پایانی مواردی که در بالا ذکر شد از برجسته ترین نکات مهم در مدیریت گلخانه محسوب می شوند.
موارد دیگری هم هست که با رعایت کردن همه آن ها می توانید در مدیریت گلخانه بسیار موفق عمل کنید.
در صورت عدم رعایت هر کدام از اصول مدیریت گلخانه باید شاهد هدر رفت سرمایه خود و کاهش تولید باشید.
در صورت نیاز به دریافت مشاوره در زمینه ی گلخانه می توانید با کارشناسان خبره شرکت بهرویش تماس حاصل نمایید.
نکات مهم در مدیریت گلخانه – اصول اساسی گلخانه داری موفق – اصول مدیریت گلخانه