(افزایش بازدهی سیستم آبیاری در کشاورزی – افزایش راندمان آبیاری در کشاورزی – روش های نوین افزایش راندمان آبیاری)
افزایش بازدهی سیستم آبیاری در کشاورزی
ایران دارای اقلیم آب و هوایی متنوعی است ولی وسعت زیادی از آن را نقاط گرم و خشک تشکیل می دهد. این مناطق در تابستان دمای بسیار بالایی را تحمل می کنند و بارندگی محدود به دوره ی کوتاهی از زمستان و بهار، آن هم به میزان کم می باشد و تنها قسمت های کمی دارای بارندگی نسبتا کافی برای کشاورزی است. بنابراین شرایط آب و هوایی و بارندگی ایجاب می کند که در نقاط مختلف، نوع و شیوه ی کشت متفاوت باشد.
برای افزایش راندمان آبیاری در کشاورزی باید به عواملی چون:
- میزان تعریق گیاه
- تبخیر از سطح آزاد
- سرازیر شدن آب از زمین کشاورزی
- فرونشست عمقی آب در خاک و نفوذ عمودی و افقی
- تلفات انتقال آب تا زمین کشاورزی
برای افزایش راندمان آبیاری در کشاورزی باید نکاتی را رعایت کرد که در ادامه به آن می پردازیم:
- قطعه بندی و بهبود شیب زمین با استفاده از ماشین آلات و وسایل تسطیح
- جلوگیری از کشت شمالی در مناطق شیب دار و دامنه ی کوه ها
- پوشش کانال های آبرسانی در مناطقی که افت در مسیر آب مشخص است.
- در صورت درشت بودن و سبک بودن خاک، کاهش نفوذ پذیری خاک توسط افزایش رس و یا پوشش بتنی بسیار اهمیت دارد.
- کاهش پیچ و خم های کانال های سنتی و لایروبی کردن علف های هرز و خار و خاشاک
- اصلاح آب بند ها و افزایش حجم ذخیره ی آبی
- ایجاد انگیزه برای استفاده از روش های نوین و افزایش راندمان آبیاری در کشاورزی
- احداث بند ها و دریچه های تقسیم
- استفاده از سیستم آبیاری تحت فشار به جای روش های سنتی
افزایش بازدهی سیستم آبیاری در کشاورزی را می توان از طریق تهیه و تدوین برنامه ای متناسب با شرایط زیر تحقق بخشید:
- مشخص نمودن نوع بافت خاک و نفوذ پذیری آن
- مقدار آب مورد نیاز برای محصول و هر هکتار
- مشخص نمودن فواصل و زمان آبیاری گیاهان با توجه به نیاز گیاه
- مشخص نمودن الگوی کشت و رعایت آن توسط کشاورزان
و اما اگر بخواهیم از روش های نوین افزایش راندمان آبیاری بگوییم، می توان به روش های زیر اشاره کرد:
-
آبیاری سنتی
در روش آبیاری سنتی نیز می توان با انجام راهکار هایی ساده، راندمان آبیاری را افزایش داد. در این روش اکثر راهکارها مدیریتی است و با رعایت آن ها می توانید عملکرد خوبی داشته باشید.
-
تعیین ابعاد جویچه متناسب با شدت جریان آب
اگر دبی میزان ورودی آب نسبت به واحد آبیاری زیاد باشد، باعث پیشروی سریع و در نتیجه افزایش راندمان می شود ولی این کار باعث تخریب خاک و شسته شدن آن می شود و حتی ممکن است به گیاه آسیب بزند. در مقابل اگر میزان دبی ورودی آب کم باشد، نفوذ آب در خاک زیاد می شود و قسمت های ابتدایی آب بیشتری را نسبت به قسمت های اخر دریافت می کنند و راندمان به شدت کاهش می یابد. اختصاص دبی مناسب به هر واحد آبیاری، با تنظیم تعداد واحدهایی که به طور هم زمان آبیاری می شوند قابل تنظیم است. بنابر این تعیین ابعاد واحد آبیاری بسیار اهمیت دارد و بهره گرفتن از کارشناسان بهرویش می تواند بسیار به صرفه و مفید باشد.
-
استفاده از استخر ذخیره
اگر منبع آبی که در اختیار دارید دارای دبی کمی است، احداث یک استخر جهت ذخیره آب و استفاده از دبی مطلوب بسیار حائز اهمیت است.
-
جلوگیری از آبیاری بی رویه
در برخی موارد مشاهده می شود که، آبیاری، بیش از حد نیاز گیاهان انجام می شود و در واقع آب به اعماق زمین نفوذ می کند و از دسترس گیاه خارج می شود؛ بنابراین تنظیم نمودن میزان آبیاری در افزایش بازدهی سیستم آبیاری در کشاورزی بسیار مهم است.
-
استفاده از لوله های پلاستیکی برای انتقال آب
در روش سنتی معمولا از جوی های خاکی برای انتقال آب در سطح مزرعه استفاده می شود که سبب می شود، مقدار زیادی آب در خاک نفوذ کند. با استفاده از لوله های پلاستیکی می توان از این هدر رفت جلوگیری کرد و راندمان را افزایش داد.
-
اصلاح شیب
یکنواخت نبودن شیب زمین و پستی ها و بلندی های موجود سبب ایجاد مشکل در پیشروی آب می شود. شیب بندی مناسب زمین باعث افزایش بازدهی آبیاری در کشاورزی می شود.
آبیاری کم فشار (سطحی)
مکانیزم های توزیع آب در سطح زمین در روش های سنتی و کم فشار، بسیار مناسب است. لذا نکات ذکر شده برای افزایش راندمان در این روش نیز کاربرد دارد.
آبیاری بارانی
در این روش که از روش های نوین افزایش راندمان آبیاری است، با رعایت نکات زیر می توان آب را به خوبی توزیع کرد:
استفاده از آبپاش های با کیفیت
اگر آبپاش ها کیفیت خوبی نداشته باشند، توزیع آب درمزرعه به خوبی انجام نمی شود. برای انتخاب آبپاش می توانید از مشاوران بهرویش راهنمایی بگیرید.
استفاده از شرایط جوی مناسب
اگر آبیاری در زمانی که سرعت باد زیاد است، انجام شود، راندمان کاهش می یابد زیرا که قطرات آب از مسیر خود منحرف می شوند. همچنین اگر دمای هوا بسیار بالا باشد، مقداری از آب ها تبخیر می شوند و در نتیجه شاهد رشد غیر یکنواخت محصولات خواهید بود.
استقرار صحیح آبپاش ها
شبکه لوله آبیاری و سیستم شما برای تعداد مشخصی تعیین شده و یک آبپاش باید روی هر خط فرعی باشد. در غیر این صورت با افت فشار سیستم و کاهش عملکرد آن مواجه خواهید شد.
آبیاری تیپ
استفاده از نوار تیپ یکی از روش های نوین است که بسیار مورد استقبال کشاورزان قرار گرفته است. در این نوار ها، روزنه های خروجی آب بسیار کوچک هستند و احتمال گرفتگی آن ها وجود دارد استفاده از یک فیلتر مناسب از این احتمال جلوگیری می کند.
از مزایای این روش می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- عدم آبیاری بیش از حد
- تنظیم فشار مناسب
- صرفه جویی در آب
آبیاری قطره ای
در این روش که از روش های نوین افزایش راندمان آبیاری به شمار می آید، باید نکات زیر را رعایت کرد تا بازدهی را بالا ببرد:
- استفاده از قطره چکان مناسب
استفاده از قطره چکان های فشاری، باعث می شود گیاهان در تمام نقاط زمین به طور یکسان آبیاری شوند و همچنین قطره چکان های خود شوینده از گرفتگی قطره چکان تا حد زیادی جلوگیری می کند.
- تنظیم فشار مناسب
باید به گونه ای از سیستم استفاده کنید که فشار لازم جهت خروج آب از قطره چکان در انتهای خطوط فراهم باشد.
- وجود فیلتر شستشو
برای جلوگیری از گرفتگی توسط ذرات معلق می تواند مورد استفاده قرار بگیرد.
(افزایش بازدهی سیستم آبیاری در کشاورزی – افزایش راندمان آبیاری در کشاورزی – روش های نوین افزایش راندمان آبیاری)
(فروشگاه آنلاین کشاورزی همیار کشاورزان)
