ویروس کوید ۱۹ یا کرونا، نامی که این روزها به کرات می شنویم. ویروسی که کل دنیا را قلمرو حاکمیت خود قرا داده است. تاکنون بدرستی شناخته نشده و ممکن است چندین سال یا برای همیشه ماندگار باشد. یک مشکل جهانی که نیازمند یک راهکاری جهانی است. زندگی و معیشت هر دو در معرض خطر این بیماری همه گیر قرار گرفته است. اگرچه در برخی از کشورها شیوع همه گیر در حال کند شدن است و موارد رو به کاهش است، ولی در برخی دیگر به سرعت در حال گسترش است. می دانیم که سرانجام عقب نشینی می کند، اما نمی دانیم این اتفاق کی رخ خواهد داد. این شوک غیرمعمول بر عناصر مهم عرضه و تقاضا مخصوصاً در کشاورزی تأثیر زیادی گذاشته است. اگر این روند ادامه پیدا کند، کل دنیا با بحران غذا مواجه خواهند شد. مگر اینکه سریعاً اقدامات لازم انجام شود. باید زنجیره تأمین مواد غذایی جهانی را زنده نگه داریم و تأثیرات این بیماری همه گیر را در سیستم غذایی کاهش دهیم. یکی از اثرات آن می تواند گرانی قیمت برنج باشد که در ادامه به بررسی آن میپردازیم.
بسته شدن مرزها، قرنطینه ها و اختلال در بازار، زنجیره عرضه و تقاضا، دسترسی مردم به منابع كافی و متنوع مواد غذایی را محدود می كند. به خصوص در كشوری مانند ایران که دچار رکود اقتصادی و درگیر تحریم های اقتصادی فراوان است.
اثرات کویید۱۹ بر کشاورزی
فائو در مورد دسترسی مردم به مواد غذایی نگران است. کند شدن قابل توجه همه اقتصادهای جهان و بویژه آسیب پذیرترین آن ها – با افزایش نرخ بیکاری و تأثیرات اقتصادی کوید ۱۹- باعث می شود کشورها به ویژه کشورهای وابسته به واردات مواد غذایی، تلاش کنند تا نیازهای خود را برآورده کنند. منابع برای خرید مواد غذایی، از آنجا که تقاضا برای آن طی ماه های آینده افزایش می یابد، قیمت ها در سال ۲۰۲۰ افزایش می یابد و این تأثیر منفی بر کشاورزان و بخش کشاورزی خواهد گذاشت.
کشاورزی تحت تاثیر کرونا
کشاورزی به شدت تحت تأثیر شیوع کرونا ویروس قرار گرفته است. اگر فصل کاشت از دست برود، هیچ محصول برای فصل یا کل سال وجود نخواهد داشت. بدلیل مشکلاتی که بوجود آمده و کمبود نیروی کار، کار در زمین های کشاورزی و تولید محصول هم دچار اختلال شده است.
یکی از محصولاتی که به شدت تحت تاثیر عوارض منفی بیماری کرونا قرار گرفته است برنج است. محصولی که قوت اصلی مردم دنیا بویژه مردم ایران است. خبر بد این است که قیمت برنج و گندم به تازگی افزایش یافته است. زیرا شیوع ویروس کرونا دسترسی کار را محدود می کند و کشورها را وادار می کند تا حتی اگر منابع کافی دارند، آن ها را انبار کنند. بطوری که قیمت برنج در آسیا به دلیل شیوع ویروس کرونا در ۷ سال اخیر به اوج خود رسیده است. به همین دلیل تقاضا برای وارد کردن برنج از صادرکنندگان اصلی آن از جمله هند و ویتنام، با اختلال مواجه شده است. این افزایش قیمت به دلیل تقاضای بالای برنج است که صادرکنندگان با اختلال در صادرات برنج -غذای اصلی استراتژیک- مواجه هستند. آسیا ۹۰٪ از برنج جهان را تولید می کند و همین مقدار را مصرف می کند.
گرانی قیمت برنج بدلیل انبار کردن آن در حال افزایش است.
دلیل دیگر گرانی قیمت برنج، تعطیلی کارگران و نیروی کار است. این می تواند فعالیت های کشاورزی فصلی را دشوار کرده و برداشت های آینده را تحت تأثیر قرار دهد.
دلایل گرانی قیمت برنج
بر خلاف سایر بخش ها، در کشاورزی، کاشت و برداشت زمان بندی شده است و خارج از این زمان امکان کاشت و برداشت وجود نخواهد داشت. به همین دلیل اگر فصل کاشت از دست برود، هیچ محصولی برای فصل یا کل سال وجود نخواهد داشت. ممنوعیت واردات هم بدلیل جلوگیری از شیوع ویروس کرونا و مشکلات بهداشتی و تداوم مشکلات تخصیص ارز واردات این محصول در بانک مرکزی، از دیگر دلایل گرانی قیمت برنج، این محصول استراتژیک و باارزش است. جدای از این مشکلاتی که ذکر شد و همه بخاطر شیوع بیماری کرونا و اعمال محدودیت ها بود، مشکل دیگری که باعث شده قیمت برنج در ایران افزایش داشته باشد، وجود افراد سودجو و احتکار اقلام اساسی مردم است. هر چند دولت در حال مبارزه با این افراد است ولی این مشکل همچنان در حال افزایش است و کنترل آن بسیار سخت شده است. در واقع کمبودی در بازار برنج وجود ندارد، بلکه وجود افراد سودجو و محتکر به این مشکل دامن می زند.
تحریم ها عامل دیگر گرانی قیمت برنج است. نرخ ارز به دلیل وجود تحریم ها روزانه در حال تغییر است و از زمان شیوع ویروس تاکنون افزایش بی سابقه ای داشته است. در بازار برنج ایرانی نیز با وجود رشد ۱۰ درصدی تولید برنج به دلیل بارش های خوبی که در سال گذشته اتفاق افتاد، نرخ انواع برنج ایرانی همچنان در حال افزایش است. عامل این گرانی را هم سودجویی عرضه کنندگان، اختلاس و گران فروشی خرده فروش ها و … می دانند. بنابراین می توان نتیجه گرفت که افزایش تولید برنج ایرانی تاثیری در متعادل شدن قیمت آن نداشته است.
